REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Czym jest sąd polubowny (arbitrażowy)?

Arbitrami (czyli osobami, które w imieniu sądu rozpoznają daną sprawę) w niestałych sądach polubownych są osoby wskazane imiennie przez strony sporu.
Arbitrami (czyli osobami, które w imieniu sądu rozpoznają daną sprawę) w niestałych sądach polubownych są osoby wskazane imiennie przez strony sporu.

REKLAMA

REKLAMA

Sądy polubowne zwane inaczej sądami arbitrażowymi to prywatne sądy powołane do życia mocą woli stron. Ze względu na funkcję podobną do sądownictwa państwowego nazywamy je właśnie sądami. Ale musimy pamiętać, że sąd polubowny nie jest instytucją państwową a postępowanie w nim oparte jest o własne zasady (przedstawione poniżej) i zaliczane jest do postępowań pozasądowych.

Postępowanie przed sądem polubownym

Postępowanie przed tym sądem należy do tzw. alternatywnych metod rozwiązywania sporów cywilnych przed niezależnym od sądu państwowego organem. Metoda ta znajduje coraz większe zastosowanie w rozstrzyganiu sporów pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami. Przedsiębiorstwami najczęściej korzystającymi z takiego sposobu rozwiązywania sporów są np. operatorzy sieci komórkowych, przedsiębiorstwa świadczące usługi telekomunikacyjny, energetyczne i in.

REKLAMA

Podstawa prawna funkcjonowania sądów polubownych unormowana została w Kodeksie postępowania cywilnego w art. 1154 do 1217. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż sądy te związane są wyłącznie przepisami art. 1154 do 1217 k.p.c. co oznacza, że nie dotyczą ich pozostałe przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, czego istotę przedstawię poniżej.

Jakie rodzaje?

Możemy wyróżnić dwa rodzaje sądów polubownych – stałe i niestałe. Niestałe sądy polubowne powoływane są przez strony wyłącznie do rozpoznania danej sprawy. Nie mają one własnej siedziby, regulaminów, personelu administracyjnego a po rozpoznaniu określonej sprawy przestają istnieć.

Arbitrami (czyli osobami, które w imieniu sądu rozpoznają daną sprawę) w niestałych sądach polubownych są osoby wskazane imiennie przez strony sporu.

Z kolei stałe sądy polubowne posiadają już stałą siedzibę, personel administracyjny, regulamin postępowania oraz własną listę arbitrów. Kto może zostać arbitrem przedstawię w dalszej części artykułu. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Co jest przedmiotem rozpraw

Przedmiotem spraw rozpoznawanych przez sądy arbitrażowe mogą być wszystkie sprawy majątkowe oraz sprawy o prawa niemajątkowe z wyjątkiem tych spraw, co do których zawarcie ugody sądowej jest niedopuszczalne. A zatem nie mogą być poddane pod rozstrzygnięciu sądu polubownego sprawy między innymi o alimenty, rozwód, separację, ustalenie ojcostwa czy jego zaprzeczenie, przysposobienie, gdyż w tych wypadkach ustawa wymaga orzeczenia sądu powszechnego. Znaczna jednak większość spraw cywilnych może zostać objęta zapisem na sąd polubowny. Odrębnością będą spory wynikające ze stosunku pracy. Tu bowiem można zapisać sądowi polubownemu sprawy z zakresu prawa pracy, pod warunkiem że będą dotyczyć sporu już istniejącego.

Porównaj: Kiedy sąd będzie mógł zawiesić postępowanie?

Istota zapisu na sąd polubowny

Zapis ten jest podstawową przesłanką kompetencji sądu polubownego do rozpoznania określonej sprawy. Brak zapisu uniemożliwia sądowi zajęcie się taką sprawą.

Rozpoznanie sprawy bez zapisu na sąd polubowny jest przesłanką do uchylenia wyroku tego sądu a także podstawą odmowy uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego przez sąd powszechny. 

Wyróżniamy dwie grupy zapisów. Pierwsza grupa to zapisy dokonywane przed powstaniem sporu aby w przyszłości ewentualny spór rozstrzygać przed sądem polubownym. Tego typu zapis zwany jest klauzulą arbitrażową i umieszcza się go w umowie np. sprzedaży. Druga grupa zapisów dotyczy sporów już istniejących. W zapisie tym strony wyrażają wolę, aby powstały już spór rozstrzygnął określony sąd polubowny są to tzw. klauzule kompromisarskie.

Zapis na sąd polubowny musi być sporządzony w formie pisemnej pod rygorem nieważności. 

Treścią zapisu jest wola stron skierowania spawy do rozpoznania przez sąd polubowny. Należy w nim oznaczyć stosunek prawny, z którego sprawa mogłaby w przyszłości wyniknąć, należy wskazać stały sąd polubowny albo powołać niestały sąd przez wskazanie arbitra lub sposobu jego wyłonienia oraz ilości arbitrów. W przypadku braku sposobu wyłonienia arbitra strony będą musiały zwrócić się z wnioskiem o jego ustanowienie do sądu powszechnego. Należy także wskazać w zapisie miejsce postępowania.

Miejsce postępowania

Miejsce postępowania jest kategorią procesową a nie faktyczną, co oznacza przypisanie sądu do określonego państwa. Sądy polubowne mogą odbywać posiedzenia gdziekolwiek zechcą, a arbitrami w nich mogą być osoby fizyczne bez względu na ich obywatelstwo.

Co z kontrolą

REKLAMA

Kontrolę nad wyrokami sądów polubownych sprawują sądy powszechne. Polega ona jedynie na rozpoznawaniu skarg o uchylenie wyroku sądu polubownego, uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności tych wyroków lub ugody przed nim zawartej, powoływaniu arbitrów i ich wyłączeniu, udzielaniu zabezpieczenia czy przeprowadzeniu dowodu.

W przypadku wniesienia do sądu powszechnego pozwu lub wniosku w postępowaniu nieprocesowym w spawie objętej zapisem na sąd polubowny, sąd powszechny rozpozna ją tak, jakby zapis nie istniał. Sąd powszechny bowiem nie bada z urzędu czy strony dokonały zapisu na sądu polubowny. Pozwany powinien podnieść zarzut zapisu na sąd polubowny przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. Podniesienie zrzutu skutkuje odrzuceniem przez sąd powszechny pozwu lub wniosku.

Polecamy serwis Wyroki

Kto może być arbitrem?

REKLAMA

Arbitrem może być każda osoba fizyczna bez względu na obywatelstwo, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Czyli nie może nim być np. osoba małoletnia czy ubezwłasnowolniona. Arbiter nie musi mieć wykształcenia prawniczego a właściwie nie musi mieć nawet żadnego wykształcenia. Arbiter może być skutecznie odwołany przez zgodne oświadczenie woli stron wyrażone na piśmie, a także na wniosek jednej ze stron złożony do sądu polubownego. Jeżeli w ten sposób arbiter nie zostanie wyłączy, wniosek można złożyć do sądu powszechnego. Podstawą uzasadnienia wniosku o wyłącznie może być jedynie wątpliwość co do bezstronności lub niezależności arbitra.

Wszczęcie postępowania ma szczególne znaczenia dla sprawy, gdyż moment ten przerywa bieg terminów przedawnienia roszczeń. Dla ustalenia tego momentu ustawodawca wprowadził instytucję wezwania na arbitraż, która polega na doręczeniu przez powoda pozwanemu pisma, w którym to powód domaga się rozpoznania sprawy przez sąd polubowny. W piśmie tym należy wskazać przedmiot sporu, strony, powołać się na zapis na sąd polubowny oraz powołać arbitra.

Sąd polubowny nie jest związany przepisami o postępowaniu przed sądem powszechnym. Przepisy regulujące to postępowanie przyznają prymat woli storn a to oznacza, że strony mogą narzucić sądowi określoną procedurę jak też opracować określone reguły procesowe dla sądu. Żaden przepis też nie wiąże sądu polubownego przepisami polskiego prawa cywilnego a zatem strony mogą narzucić sądowi ażeby orzekał w ich sprawie wyłącznie w oparciu o zasady słuszności. Pamiętajmy jednak, że prawo przewiduje tzw. klauzule porządku publicznego, które winny być przestrzegane także przez sąd polubowny.

Wyrok

Wyroki sądu polubownego a także ugody zawarte przed tym sądem mają moc prawną na równi z wyrokiem sądu państwowego pod warunkiem jednak, że zostaną uznane przez sąd państwowy albo sąd ten stwierdzi ich wykonalność. Obowiązkowi uznania bądź stwierdzenia wykonalności podlegają wszystkie wyroki sądów polubownych, które mają wywrzeć skutki prawne na terytorium RP. Uznanie bądź wykonalność stwierdza sąd państwowy, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, gdyby nie było zapisu na sąd polubowny.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA