REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Czym jest sąd polubowny (arbitrażowy)?

Arbitrami (czyli osobami, które w imieniu sądu rozpoznają daną sprawę) w niestałych sądach polubownych są osoby wskazane imiennie przez strony sporu.
Arbitrami (czyli osobami, które w imieniu sądu rozpoznają daną sprawę) w niestałych sądach polubownych są osoby wskazane imiennie przez strony sporu.

REKLAMA

REKLAMA

Sądy polubowne zwane inaczej sądami arbitrażowymi to prywatne sądy powołane do życia mocą woli stron. Ze względu na funkcję podobną do sądownictwa państwowego nazywamy je właśnie sądami. Ale musimy pamiętać, że sąd polubowny nie jest instytucją państwową a postępowanie w nim oparte jest o własne zasady (przedstawione poniżej) i zaliczane jest do postępowań pozasądowych.

Postępowanie przed sądem polubownym

Postępowanie przed tym sądem należy do tzw. alternatywnych metod rozwiązywania sporów cywilnych przed niezależnym od sądu państwowego organem. Metoda ta znajduje coraz większe zastosowanie w rozstrzyganiu sporów pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami. Przedsiębiorstwami najczęściej korzystającymi z takiego sposobu rozwiązywania sporów są np. operatorzy sieci komórkowych, przedsiębiorstwa świadczące usługi telekomunikacyjny, energetyczne i in.

REKLAMA

Podstawa prawna funkcjonowania sądów polubownych unormowana została w Kodeksie postępowania cywilnego w art. 1154 do 1217. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż sądy te związane są wyłącznie przepisami art. 1154 do 1217 k.p.c. co oznacza, że nie dotyczą ich pozostałe przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, czego istotę przedstawię poniżej.

Jakie rodzaje?

Możemy wyróżnić dwa rodzaje sądów polubownych – stałe i niestałe. Niestałe sądy polubowne powoływane są przez strony wyłącznie do rozpoznania danej sprawy. Nie mają one własnej siedziby, regulaminów, personelu administracyjnego a po rozpoznaniu określonej sprawy przestają istnieć.

Arbitrami (czyli osobami, które w imieniu sądu rozpoznają daną sprawę) w niestałych sądach polubownych są osoby wskazane imiennie przez strony sporu.

Z kolei stałe sądy polubowne posiadają już stałą siedzibę, personel administracyjny, regulamin postępowania oraz własną listę arbitrów. Kto może zostać arbitrem przedstawię w dalszej części artykułu. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Co jest przedmiotem rozpraw

Przedmiotem spraw rozpoznawanych przez sądy arbitrażowe mogą być wszystkie sprawy majątkowe oraz sprawy o prawa niemajątkowe z wyjątkiem tych spraw, co do których zawarcie ugody sądowej jest niedopuszczalne. A zatem nie mogą być poddane pod rozstrzygnięciu sądu polubownego sprawy między innymi o alimenty, rozwód, separację, ustalenie ojcostwa czy jego zaprzeczenie, przysposobienie, gdyż w tych wypadkach ustawa wymaga orzeczenia sądu powszechnego. Znaczna jednak większość spraw cywilnych może zostać objęta zapisem na sąd polubowny. Odrębnością będą spory wynikające ze stosunku pracy. Tu bowiem można zapisać sądowi polubownemu sprawy z zakresu prawa pracy, pod warunkiem że będą dotyczyć sporu już istniejącego.

Porównaj: Kiedy sąd będzie mógł zawiesić postępowanie?

Istota zapisu na sąd polubowny

Zapis ten jest podstawową przesłanką kompetencji sądu polubownego do rozpoznania określonej sprawy. Brak zapisu uniemożliwia sądowi zajęcie się taką sprawą.

Rozpoznanie sprawy bez zapisu na sąd polubowny jest przesłanką do uchylenia wyroku tego sądu a także podstawą odmowy uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego przez sąd powszechny. 

Wyróżniamy dwie grupy zapisów. Pierwsza grupa to zapisy dokonywane przed powstaniem sporu aby w przyszłości ewentualny spór rozstrzygać przed sądem polubownym. Tego typu zapis zwany jest klauzulą arbitrażową i umieszcza się go w umowie np. sprzedaży. Druga grupa zapisów dotyczy sporów już istniejących. W zapisie tym strony wyrażają wolę, aby powstały już spór rozstrzygnął określony sąd polubowny są to tzw. klauzule kompromisarskie.

Zapis na sąd polubowny musi być sporządzony w formie pisemnej pod rygorem nieważności. 

Treścią zapisu jest wola stron skierowania spawy do rozpoznania przez sąd polubowny. Należy w nim oznaczyć stosunek prawny, z którego sprawa mogłaby w przyszłości wyniknąć, należy wskazać stały sąd polubowny albo powołać niestały sąd przez wskazanie arbitra lub sposobu jego wyłonienia oraz ilości arbitrów. W przypadku braku sposobu wyłonienia arbitra strony będą musiały zwrócić się z wnioskiem o jego ustanowienie do sądu powszechnego. Należy także wskazać w zapisie miejsce postępowania.

Miejsce postępowania

Miejsce postępowania jest kategorią procesową a nie faktyczną, co oznacza przypisanie sądu do określonego państwa. Sądy polubowne mogą odbywać posiedzenia gdziekolwiek zechcą, a arbitrami w nich mogą być osoby fizyczne bez względu na ich obywatelstwo.

Co z kontrolą

REKLAMA

Kontrolę nad wyrokami sądów polubownych sprawują sądy powszechne. Polega ona jedynie na rozpoznawaniu skarg o uchylenie wyroku sądu polubownego, uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności tych wyroków lub ugody przed nim zawartej, powoływaniu arbitrów i ich wyłączeniu, udzielaniu zabezpieczenia czy przeprowadzeniu dowodu.

W przypadku wniesienia do sądu powszechnego pozwu lub wniosku w postępowaniu nieprocesowym w spawie objętej zapisem na sąd polubowny, sąd powszechny rozpozna ją tak, jakby zapis nie istniał. Sąd powszechny bowiem nie bada z urzędu czy strony dokonały zapisu na sądu polubowny. Pozwany powinien podnieść zarzut zapisu na sąd polubowny przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. Podniesienie zrzutu skutkuje odrzuceniem przez sąd powszechny pozwu lub wniosku.

Polecamy serwis Wyroki

Kto może być arbitrem?

REKLAMA

Arbitrem może być każda osoba fizyczna bez względu na obywatelstwo, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Czyli nie może nim być np. osoba małoletnia czy ubezwłasnowolniona. Arbiter nie musi mieć wykształcenia prawniczego a właściwie nie musi mieć nawet żadnego wykształcenia. Arbiter może być skutecznie odwołany przez zgodne oświadczenie woli stron wyrażone na piśmie, a także na wniosek jednej ze stron złożony do sądu polubownego. Jeżeli w ten sposób arbiter nie zostanie wyłączy, wniosek można złożyć do sądu powszechnego. Podstawą uzasadnienia wniosku o wyłącznie może być jedynie wątpliwość co do bezstronności lub niezależności arbitra.

Wszczęcie postępowania ma szczególne znaczenia dla sprawy, gdyż moment ten przerywa bieg terminów przedawnienia roszczeń. Dla ustalenia tego momentu ustawodawca wprowadził instytucję wezwania na arbitraż, która polega na doręczeniu przez powoda pozwanemu pisma, w którym to powód domaga się rozpoznania sprawy przez sąd polubowny. W piśmie tym należy wskazać przedmiot sporu, strony, powołać się na zapis na sąd polubowny oraz powołać arbitra.

Sąd polubowny nie jest związany przepisami o postępowaniu przed sądem powszechnym. Przepisy regulujące to postępowanie przyznają prymat woli storn a to oznacza, że strony mogą narzucić sądowi określoną procedurę jak też opracować określone reguły procesowe dla sądu. Żaden przepis też nie wiąże sądu polubownego przepisami polskiego prawa cywilnego a zatem strony mogą narzucić sądowi ażeby orzekał w ich sprawie wyłącznie w oparciu o zasady słuszności. Pamiętajmy jednak, że prawo przewiduje tzw. klauzule porządku publicznego, które winny być przestrzegane także przez sąd polubowny.

Wyrok

Wyroki sądu polubownego a także ugody zawarte przed tym sądem mają moc prawną na równi z wyrokiem sądu państwowego pod warunkiem jednak, że zostaną uznane przez sąd państwowy albo sąd ten stwierdzi ich wykonalność. Obowiązkowi uznania bądź stwierdzenia wykonalności podlegają wszystkie wyroki sądów polubownych, które mają wywrzeć skutki prawne na terytorium RP. Uznanie bądź wykonalność stwierdza sąd państwowy, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, gdyby nie było zapisu na sąd polubowny.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Informacja o zaległości w ZUS na 0,01 zł wysyłana jest listem poleconym, a najwięksi gracze nie płacą milionowych zadłużeń

    Zadłużenie aktywnych płatników w ZUS rośnie. Rekordzista wśród aktywnych płatników jest zadłużony na ponad 822 mln zł. Czy ZUS może sam zmieniać przepisy? 

    Według danych udostępnionych przez ZUS, na koniec 2023 roku maksymalna kwota zadłużenia aktywnego płatnika wyniosła przeszło 822 mln zł. Rok wcześniej była o 3,5 mln zł mniejsza. Wśród komentujących te dane ekspertów nie brakuje opinii, że dopuszczenie do takiej sytuacji jest skandalem. Z kolei Zakład przekonuje, że sam nie może zmieniać przepisów. Jednak według znawców tematu, ZUS ma odpowiednie narzędzia do ściągania należności i nawet niewielkie kwoty są skutecznie egzekwowane od przedsiębiorców. Do tego po danych widać, że średnie zadłużenie aktywnych płatników wzrosło rok do roku o ponad 3 tys. zł, tj. do wartości blisko 31 tys. zł.

    Czy trzeba płacić ZUS gdy działalność gospodarczą się zawiesi, czy przerwę w biznesie można zrobić tylko raz w roku czy wiele razy

    Działalność gospodarczą wpisaną do CEIDG można zawiesić pod warunkiem, że nie zatrudnia się pracowników. Dlatego co do zasady nie trzeba dodatkowo załatwiać formalności w ZUS.

    Przestępstwa finansowe. Zorganizowane grupy zajmują się praniem brudnych pieniędzy i korumpowaniem urzędników: co trzeba wiedzieć

    Korupcja, pranie pieniędzy, wyłudzenia, ataki hakerskie – to realne zagrożenia XXI wieku. Obecnie przestępczość finansowa, cyberprzestępczość oraz nowoczesne technologie są mocno ze sobą związane.

    Jak jeździć ekologicznie i oszczędnie. Pięć zasad sprawdzonych w praktyce i zalecanych każdej firmie transportowej

    W dobie rosnących kosztów firm transportowych i spowolnienia gospodarczego ekonomiczna jazda przestała być zjawiskiem sporadycznym, a stała się koniecznością i jednym ze sposobów na redukcję wydatków. Jakie są więc najważniejsze zasady ekonomicznej jazdy? 

    REKLAMA

    Zboża ozime wiosną - jak nawozić dolistnie. 5 kluczowych wskazówek

    Jedną z najefektywniejszych form pielęgnacji (dokarmiania) zbóż ozimych wiosną jest nawożenie dolistne. Dobrze przemyślane działania agrotechniczne wraz z odpowiednim wyborem samego nawozu to korzyść dla roślin, a przede wszystkim dla rolnika. 

    Wakacje składkowe – zmiany w projekcie nowelizacji

    Na stronie Rządowego Centrum Legislacji (RCL) została opublikowana nowa wersja projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która wprowadza tzw. wakacje składkowe. Przewiduje ona m.in. zmiany w zakresie podmiotów uprawnionych do takiej ulgi.

    Firma, która dopuściła do wycieku danych jej klientów traci renomę a także chętnych na zakup jej produktów

    Firmy pracują nad rozwojem marki i jej rozpoznawalnością wiele lat, po czym jedno fatalne zdarzenia burzy cały ten wysiłek. Takim incydentem w naszych czasach jest przede wszystkim wyciek danych klientów. Straconej w ten sposób reputacji marka nie jest w stanie odbudować.

    Zdaniem ZUS należy opłacać składki od wynagrodzenia wspólnika sp. z o.o. za czynności wykonywane na rzecz spółki

    ZUS w swoich najnowszych interpretacjach stwierdził, że wspólnik sp. z o.o., który za czynności wykonywane na rzecz spółki (tj. czynności określone w umowie spółki), bez zawierania ze spółką odrębnej umowy cywilnoprawnej otrzymuje wynagrodzenie, będzie objęty ubezpieczeniami społecznymi z tego tytułu jako zleceniobiorca.

    REKLAMA

    ARiMR - ostatnie 2 dni na wnioski o dofinansowanie ubezpieczenia zwierząt!

    Zostały ostatnie 2 dni dla rolników na złożenie wniosków o zwrot części kosztów ubezpieczenia zwierząt. Kto może złożyć wniosek o dofinansowanie?

    AI Act zatwierdzony. Kiedy wejdzie w życie? 5 wniosków, które są szczególnie ważne dla firm z sektora biomedycznego

    Znamy już finalny, zaakceptowany przez państwa członkowskie draft AI Act – unijnej ustawy o Sztucznej Inteligencji. Jaki wpływ wywrze ona na działalność firm z sektora biomedycznego? Prezentujemy 5 najważniejszych wniosków. 

    REKLAMA