REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Współuczestnictwo formalne

Lidia Bucka
Adwokat, doktor nauk prawnych
Współuczestnictwo formalne / fot. Fotolia
Współuczestnictwo formalne / fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Jedną z podstawowych cech procesu cywilnego jest jego dwustronność. Oznacza to, że spór sądowy toczy się między dwiema stronami: powodem i pozwanym. Zdarza się jednak, że w charakterze jednej strony może (niekiedy musi) występować więcej niż jeden podmiot. Sytuację taką określa się mianem współuczestnictwa. Czym jest współuczestnictwo formalne?

Pojęcie to nie jest jednorodne. Wyróżnia się jego kilka rodzajów, w tym tzw. współuczestnictwo formalne. To ostatnie ma miejsce wówczas, gdy „przedmiot sporu stanowią roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju, oparte na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej jeżeli ponadto właściwość sądu jest uzasadniona dla każdego z roszczeń lub zobowiązań z osobna jako też dla wszystkich wspólnie”. Ustawodawca dość archaicznym językiem określił przesłanki współuczestnictwa formalnego. Sama natomiast instytucja może okazać się stosunkowo praktyczna i przydatna. Warto zatem rozszyfrować warunki jej dopuszczalności oraz wspomnieć o kilku kwestiach natury proceduralnej z nią związanych.

REKLAMA

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Przesłanki materialne współuczestnictwa formalnego

REKLAMA

Punktem wyjścia do rozważenia możliwości występowania współuczestnictwa formalnego jest ustalenie czy przedmiotem sporu są roszczenia albo zobowiązania jednego rodzaju. Jest tak wówczas, gdy każdy z podmiotów występujących w roli powoda/pozwanego ma wprawdzie swoje własne, odrębne żądanie/zobowiązanie, ale dające się zakwalifikować jako roszczenie/zobowiązanie jednego rodzaju (np. kilka osób ma żądanie o zachowek). Współuczestnictwo formalne zostanie  zatem wykluczone jeśli każdy z podmiotów miałby żądania wprawdzie względem tej samej osoby jednak innego rodzaju (np. pracownik A ma względem pracodawcy żądanie o wynagrodzenia za pracę a pracownik B ma względem tego samego pracodawcy żądanie o odszkodowanie z tytułu mobbingu).

Dalej, roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju muszą opierać się na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej. Będzie tak na przykład wtedy gdy kilka osób jest uprawnionych do zachowku po wspólnym spadkodawcy albo ma prawo do odszkodowania z racji bycia poszkodowanym w tym samym wypadku komunikacyjnym. Podstawa faktyczna nie będzie natomiast jednakowa, gdy kilka osób jest wprawdzie uprawnionych do zachowku (ten sam rodzaj roszczenia), ale każda z nich po innym spadkodawcy. Nie będzie też mowy o współuczestnictwie formalnym, gdy kilka podmiotów ma prawo do odszkodowania, ale z racji bycia poszkodowanym w różnych wypadkach komunikacyjnych.

Zobacz również: Kim jest interwenient uboczny?

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przesłanki procesowe współuczestnictwa formalnego

Dopuszczalność współuczestnictwa formalnego jest również uzależniona od spełnienia warunków o charakterze procesowym. Sąd, do którego zostanie skierowana sprawa obejmująca współuczestników formalnych, musi być miejscowo i rzeczowo właściwy do rozpoznania zarówno każdego z roszczeń/zobowiązań z osobna  jak i wszystkich wspólnie. Innymi słowy jeśli dla każdego żądania (zobowiązania) z osobna właściwy jest ten sam sąd rejonowy, to aby możliwe było współuczestnictwo formalne, także dla wszystkich żądań (zobowiązań) razem właściwy musi być ten sam sąd rejonowy (np. 3 osoby dochodzą od tego samego zobowiązanego zachowku, każda po 10 000 zł - rzeczowo właściwy dla każdego z nich jest sąd rejonowy; ich suma wynosi 30 000 zł, czyli nie przekracza 75 000 zł zatem sąd rejonowy będzie właściwy także do ich wspólnego rozpoznania – a contrario art. 17 pkt. 4 kpc.) Współuczestnictwo formalne nie wchodzi natomiast w grę jeśli dla poszczególnych żądań (zobowiązań) właściwy jest sąd rejonowy, jednak dla wszystkich wspólnie już nie (np. żądanie o zachowek każdej z trzech osób z osobna wynosi po 40 000 zł – rzeczowo właściwy dla każdego z nich jest sąd rejonowy; ich suma wynosi 120 000 zł, czyli przekracza 75 000 zł zatem sąd rejonowy nie będzie właściwy do ich wspólnego rozpoznania – a contrario art. 17 pkt. 4 kpc). Współuczestnictwo formalne nie będzie dopuszczalne także wtedy, gdy dla każdego z zobowiązań z osobna i wspólnie właściwy jest wprawdzie sąd rejonowy (bądź sąd okręgowy), ale nie ten sam, gdyż każda z osób mających występować w roli pozwanego ma miejsce zamieszkania (siedzibę) w okręgu innego sądu (art. 27 i art. 30 kpc) .


Opłaty sądowe

REKLAMA

Stosownie do treści art. 4 ust. 1 zd. II ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych każdy ze współuczestników formalnych uiszcza opłatę oddzielnie, stosownie do swojego roszczenia lub zobowiązania. Każdy z nich wnosi opłatę od swojego żądania (zobowiązania) tak jakby wnosił odrębne pismo (pozew, apelację, skargę kasacyjną). W istocie bowiem w przypadku współuczestnictwa formalnego mamy do czynienia z odrębnymi czynnościami procesowymi (powództwem, środkami zaskarżenia), które tylko technicznie połączone są w jednym piśmie (dokumencie). Jeśli zatem trzy osoby jednym pozwem dochodzą od wspólnego zobowiązanego zachowku, przy czym żądanie pierwszego wynosi 20 000 zł, drugiego 10 000 zł, a trzeciego 30 000 zł, to opłaty sądowe będą wynosić odpowiednio: 1 000 zł, 500 zł, 1500 zł.

Więcej niż jedną opłatę sądową będzie musiała uiścić także strona, po której nie występuje współuczestnictwo formalne, jeśli będzie zaskarżała rozstrzygnięcie w stosunku do więcej niż jednego współuczestnika formalnego. I tak np. skarga kasacyjna pozwanego pracodawcy od wyroku sądu drugiej instancji przywracającego do pracy dwóch powodów będących współuczestnikami formalnymi w sprawie, w której wartość przedmiotu sporu nie przewyższa kwoty 50.000 zł, podlega dwóm opłatom podstawowym (tak: postanowienie SN z dnia 15 stycznia 2007 roku I PZ 22/06).

Zobacz też: Jakie są koszty arbitrażu w postępowaniu sądowym?

Dopuszczalność skargi kasacyjnej

Stosownie do treści art. 3982 § 1 kpc skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 50 000 zł, a w sprawach z zakresu prawa pracy niższa niż 10 000 zł. Przy współuczestnictwie formalnym ww. ograniczenia dopuszczalności skargi kasacyjnej odnoszą się do każdego ze współuczestników oddzielnie (postanowienie SN z dnia 23 lipca 2014 V CZ 51/14). Jeśli więc sąd II instancji zasądzi (bądź utrzyma w mocy wyrok I instancji) na rzecz jednego współuczestnika zachowek w wysokości 55 000 zł, a oddali w zakresie kwoty 25 000 zł, zaś na rzecz drugiego zasądzi zachowek w wysokości 25 000 zł, zaś oddali w zakresie 55 000 zł, to pierwszy z nich nie będzie mógł złożyć skargi kasacyjnej na rozstrzygnięcie o oddaleniu części jego żądania, zaś drugi będzie miał takie prawo (pozwany odwrotnie, będzie mógł złożyć skargę kasacyjną na rozstrzygnięcie o zasadzeniu zachowku na rzecz pierwszego współuczestnika, skarga pozwanego na rozstrzygnięcie o zasądzeniu na rzecz drugiego współuczestnika będzie natomiast niedopuszczalna).

Zwrot kosztów procesu

Każdemu ze współuczestników formalnych reprezentowanych przez tego samego profesjonalnego pełnomocnika procesowego, przysługuje zwrot kosztów postępowania w pełnej wysokości (postanowienie SN z dnia 20 lipca 2012 roku II CZ 196/11).

Zobacz: Zwolnienie od kosztów sądowych

Autopromocja

REKLAMA

Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Informacja o zaległości w ZUS na 0,01 zł wysyłana jest listem poleconym, a najwięksi gracze nie płacą milionowych zadłużeń

    Zadłużenie aktywnych płatników w ZUS rośnie. Rekordzista wśród aktywnych płatników jest zadłużony na ponad 822 mln zł. Czy ZUS może sam zmieniać przepisy? 

    Według danych udostępnionych przez ZUS, na koniec 2023 roku maksymalna kwota zadłużenia aktywnego płatnika wyniosła przeszło 822 mln zł. Rok wcześniej była o 3,5 mln zł mniejsza. Wśród komentujących te dane ekspertów nie brakuje opinii, że dopuszczenie do takiej sytuacji jest skandalem. Z kolei Zakład przekonuje, że sam nie może zmieniać przepisów. Jednak według znawców tematu, ZUS ma odpowiednie narzędzia do ściągania należności i nawet niewielkie kwoty są skutecznie egzekwowane od przedsiębiorców. Do tego po danych widać, że średnie zadłużenie aktywnych płatników wzrosło rok do roku o ponad 3 tys. zł, tj. do wartości blisko 31 tys. zł.

    Czy trzeba płacić ZUS gdy działalność gospodarczą się zawiesi, czy przerwę w biznesie można zrobić tylko raz w roku czy wiele razy

    Działalność gospodarczą wpisaną do CEIDG można zawiesić pod warunkiem, że nie zatrudnia się pracowników. Dlatego co do zasady nie trzeba dodatkowo załatwiać formalności w ZUS.

    Przestępstwa finansowe. Zorganizowane grupy zajmują się praniem brudnych pieniędzy i korumpowaniem urzędników: co trzeba wiedzieć

    Korupcja, pranie pieniędzy, wyłudzenia, ataki hakerskie – to realne zagrożenia XXI wieku. Obecnie przestępczość finansowa, cyberprzestępczość oraz nowoczesne technologie są mocno ze sobą związane.

    Jak jeździć ekologicznie i oszczędnie. Pięć zasad sprawdzonych w praktyce i zalecanych każdej firmie transportowej

    W dobie rosnących kosztów firm transportowych i spowolnienia gospodarczego ekonomiczna jazda przestała być zjawiskiem sporadycznym, a stała się koniecznością i jednym ze sposobów na redukcję wydatków. Jakie są więc najważniejsze zasady ekonomicznej jazdy? 

    REKLAMA

    Zboża ozime wiosną - jak nawozić dolistnie. 5 kluczowych wskazówek

    Jedną z najefektywniejszych form pielęgnacji (dokarmiania) zbóż ozimych wiosną jest nawożenie dolistne. Dobrze przemyślane działania agrotechniczne wraz z odpowiednim wyborem samego nawozu to korzyść dla roślin, a przede wszystkim dla rolnika. 

    Wakacje składkowe – zmiany w projekcie nowelizacji

    Na stronie Rządowego Centrum Legislacji (RCL) została opublikowana nowa wersja projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która wprowadza tzw. wakacje składkowe. Przewiduje ona m.in. zmiany w zakresie podmiotów uprawnionych do takiej ulgi.

    Firma, która dopuściła do wycieku danych jej klientów traci renomę a także chętnych na zakup jej produktów

    Firmy pracują nad rozwojem marki i jej rozpoznawalnością wiele lat, po czym jedno fatalne zdarzenia burzy cały ten wysiłek. Takim incydentem w naszych czasach jest przede wszystkim wyciek danych klientów. Straconej w ten sposób reputacji marka nie jest w stanie odbudować.

    Zdaniem ZUS należy opłacać składki od wynagrodzenia wspólnika sp. z o.o. za czynności wykonywane na rzecz spółki

    ZUS w swoich najnowszych interpretacjach stwierdził, że wspólnik sp. z o.o., który za czynności wykonywane na rzecz spółki (tj. czynności określone w umowie spółki), bez zawierania ze spółką odrębnej umowy cywilnoprawnej otrzymuje wynagrodzenie, będzie objęty ubezpieczeniami społecznymi z tego tytułu jako zleceniobiorca.

    REKLAMA

    ARiMR - ostatnie 2 dni na wnioski o dofinansowanie ubezpieczenia zwierząt!

    Zostały ostatnie 2 dni dla rolników na złożenie wniosków o zwrot części kosztów ubezpieczenia zwierząt. Kto może złożyć wniosek o dofinansowanie?

    AI Act zatwierdzony. Kiedy wejdzie w życie? 5 wniosków, które są szczególnie ważne dla firm z sektora biomedycznego

    Znamy już finalny, zaakceptowany przez państwa członkowskie draft AI Act – unijnej ustawy o Sztucznej Inteligencji. Jaki wpływ wywrze ona na działalność firm z sektora biomedycznego? Prezentujemy 5 najważniejszych wniosków. 

    REKLAMA