REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Alternatywne metody rozwiązywania sporów konsumenckich (ADR) w praktyce

 Kancelaria Wierzbowski Eversheds
Usługi prawne dla biznesu
Alternatywne metody rozwiązywania sporów konsumenckich (ADR) w praktyce
Alternatywne metody rozwiązywania sporów konsumenckich (ADR) w praktyce
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Wdrożenie w Polsce dyrektywy w sprawie alternatywnych metod rozwiązywania sporów konsumenckich (ADR) ma nastąpić poprzez przyjęcie ustawy o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich. Jakie są różnice pomiędzy polskim projektem ustawy a dyrektywą? Jak wygląda stosowanie tych przepisów w praktyce?

W dniu 21 maja 2013 roku Parlament Europejski przyjął dyrektywę 2013/11/UE w sprawie alternatywnych metod rozwiązywania sporów konsumenckich. Jej wdrożenie w Polsce ma nastąpić w wyniku przyjęcia ustawy o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich. Projekt ustawy został już przyjęty przez Radę Ministrów, o czym KPRM poinformowała w dniu 31 maja br. Przeanalizowaliśmy projekt, porównaliśmy z dyrektywą w sprawie ADR w sporach konsumenckich, a poniżej przedstawiamy Wam nasze pierwsze autorskie konkluzje.

REKLAMA

Cel regulacji

Zgodnie z założeniami dyrektywy jej celem ma być rozpowszechnienie alternatywnych, pozasądowych sposobów rozwiązywania sporów konsumenckich, tj. takich, które dotyczą umów sprzedaży lub umów o świadczenie usług między przedsiębiorcą a konsumentem. Istotą jest przyczynienie się do należytego funkcjonowania rynku wewnętrznego, dzięki zapewnieniu konsumentom możliwości dobrowolnego składania skarg na działania przedsiębiorców do podmiotów oferujących niezależne, bezstronne, skuteczne, szybkie i uczciwe alternatywne metody rozstrzygania sporów.

Polecamy: Jednolity Plik Kontrolny – praktyczny poradnik

Kto ma być objęty regulacją – pierwszy zgrzyt

REKLAMA

W myśl dyrektywy znajduje ona zastosowanie w relacjach pomiędzy przedsiębiorcami mającymi siedzibę w UE a konsumentami mającymi miejsce zamieszkania na terytorium Unii. Tymczasem jak wynika z lektury projektu ustawy, jej regulacjami objęte są spory konsumenckie między konsumentem mającym miejsce zamieszkania na terenie państwa członkowskiego UE (i tu nie ma wątpliwości), a przedsiębiorcą mającym siedzibę na terytorium RP. Polski ustawodawca ograniczył zatem „polskiemu konsumentowi” możliwość zastosowania przepisów ustawy do rozstrzygania sporów pomiędzy nim, a na przykład przedsiębiorcą działającym w Hiszpanii.

Takie rozwiązanie wydaje się być chybione. Rolą dyrektywy, a tym samym ustawy, jest ochrona konsumenta poprzez udostępnienie mu wygodnych, szybkich i uczciwych pozasądowych metod rozstrzygania sporów z przedsiębiorcami. Tymczasem konsument mający miejsce zamieszkania w Polsce, który zawarł umowę z przedsiębiorcą europejskim (nie polskim), nie będzie objęty ustawą. Odwrotnie zaś, „europejski konsument”, który pozostawał będzie w sporze z przedsiębiorcą mającym siedzibę w Polsce, będzie podlegał regulacjom ustawy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

„Polski konsument”, będąc na wakacjach w Hiszpanii, zawiera umowę przewozu z lokalnym przedsiębiorstwem przewozowym. Pomimo poczynionych ustaleń przewoźnik nie dowiózł „polskiego konsumenta” do umówionego miejsca docelowego. „Polski konsument”, po wyczerpaniu procedury reklamacyjnej, chciałby domagać się odszkodowania od hiszpańskiego przewoźnika; w tym celu „polski konsument” zmuszony jest sięgnąć do hiszpańskiego ustawodawstwa w celu zapoznania się z aktem prawa stanowiącym implementację dyrektywy do hiszpańskiego porządku prawnego.

Jak widać na powyższym przykładzie, ustawa nie chroni polskiego konsumenta a raczej europejskiego przedsiębiorcę, gdyż to „polski konsument” będzie zmuszony do zapoznania się z hiszpańskimi regulacjami o ADR-ach, aby móc skorzystać z tej drogi rozwiązywania sporów. Wydaje się, że intencją prawodawcy europejskiego była ochrona konsumenta, tym bardziej dziwi taka regulacja zawarta w polskiej ustawie.

Co więcej, zgodnie z pkt. 26 preambuły dyrektywy powinna ona pozwalać, by przedsiębiorcy mający siedzibę w państwie członkowskim podlegali podmiotowi ADR zlokalizowanemu w innym państwie członkowskim. Tymczasem rozwiązanie zaproponowane w ustawie jest dokładnie odwrotne.

Wpływ na przedawnienie – potrzebne doprecyzowanie

Zgodnie z rozwiązaniem przyjętym w projekcie ustawy wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązania sporu konsumenckiego przerywa (UWAGA: nie zawiesza) bieg terminu przedawnienia roszczenia będącego przedmiotem sporu. Wszczęcie takie następuje – jak stanowi art. 9 projektu Ustawy – na wniosek konsumenta, zaś jego datą jest data doręczenia podmiotowi uprawnionemu poprawnego formalnie wniosku.

Innymi słowy, konsument posiadający roszczenie względem przedsiębiorcy, którego 10-letni termin przedawnienia zbliża się do końca, będzie uprawniony do złożenia (poprawnego formalnie) wniosku o pozasądowe rozwiązanie sporu, czym przerwie uciekający termin przedawnienia. Konsekwencją przerwania biegu takiego terminu jest rozpoczęcie jego biegu od początku po zakończeniu postępowania. Konsument będzie miał zatem znowu 10 lat na dochodzenie swojego roszczenia.

Gdzie tu więc jest „ale”? Otóż w myśl dyspozycji art. 10 projektu ustawy podmiot uprawniony do prowadzenia sporu jest uprawniony do odmowy jego prowadzenia, jeśli ziści się którakolwiek z enumeratywnie wyliczonych w ustawie lub regulaminie tego podmiotu przesłanek. Do takich przesłanek należy na przykład brak inicjatywy wnioskodawcy do podjęcia próby kontaktu z drugą stroną i bezpośredniego rozwiązania sporu.

Odmowa prowadzenia sporu nie wpływa jednak na przerwanie biegu terminu przedawnienia, ten bowiem został przerwany już samym złożeniem wniosku. Taka sytuacja grozi nadużyciami w zakresie instytucji przedawnienia. Można bowiem wyobrazić sobie następującą sytuację:

Pan Iksiński, jako konsument, doznał szkody wywołanej nieprawidłowym zachowaniem przedsiębiorcy. Jego roszczenie przedawnia się 1 grudnia, po upływie 10 lat od dnia zdarzenia. Przez ostatnie 10 lat Pan Iksiński nie występował do przedsiębiorcy o zapłatę, chciał bowiem – instrumentalnie traktując swoje roszczenie – „nabić odsetki”. Pan Iksiński w dniu 29 listopada składa do uprawnionego organu poprawny formalnie wniosek, ale organ ten uznaje, że nie podjęto wcześniej próby kontaktu i odmawia rozpatrzenia sporu. Spór nie jest zatem rozpatrywany, niemniej termin przedawnienia uległ przerwaniu i biegnie na nowo, a Pan Iksiński znów przez kolejne 10 lat może „nabijać odsetki”.

Gwoli wyjaśnienia, powyższy przykład odnosi się do nielojalnego zachowania konsumenta, co nie wyklucza analogicznego zachowania przedsiębiorcy.

Konkludując, bez odpowiedniej zmiany – na przykład poprzez przeniesienie momentu przerwania biegu terminu przedawnienia na moment rozpoczęcia postępowania przez właściwy organ po przyjęciu wniosku, albo wprowadzenie regulacji, że odrzucenie wniosku wywołuje skutek analogiczny do zwrotu lub odrzucenia pozwu – przepisy Ustawy w zakresie przedawnienia mogą prowadzić do licznych nadużyć, niekorzystnych tak dla konsumentów, jak i przedsiębiorców.

Czy ustawa zachęci do ADR-ów? Słowo ostatnie

Powyższa lista uwag nie wyczerpuje tematyki całej ustawy, dlatego wraz z jej rozwojem legislacyjnym będziemy kontynuowali jej omawianie. Na koniec jednak chciałbym wskazać na ten jej element (wynikający też z dyrektywy), który w moim odczuciu istotnie sparaliżuje jej popularność.

Otóż, jak stanowi art. 14 ust. 2 pkt 2 b) projektu ustawy, udział w postępowaniu w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich nie wyklucza możliwości dochodzenia roszczeń w postępowaniu sądowym.

Jak należy rozumieć powyższy zapis? Odpowiedzi należy szukać w samej dyrektywie. Jej przepisy rozróżniają dwie podstawowe formy załatwienia sporu: (1) poprzez porozumienie/ugodę, a zatem bez arbitralnego narzucenia rozstrzygnięcia, albo (2) poprzez rozstrzygnięcie narzucające stronom, w tym konsumentowi rozwiązania (swoisty arbitraż).

W tym pierwszym przypadku uzgodnienia poczynione przez strony sporu, o ile nie są wyłączone bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, są dla stron wiążące. Jeśli zaś strony nie mogą dojść do porozumienia, droga sądowa pozostaje przed nimi otwarta.

Inaczej jednak sytuacja przedstawia się w przypadku rozstrzygnięć narzuconych. Tu konsument nie jest związany rozstrzygnięciem narzuconym i nadal przysługuje mu droga sądowa do dochodzenia swoich roszczeń. I znów najłatwiej przybliżyć tę tematykę na przykładzie.

Pan Iksiński ma do przedsiębiorcy roszczenie o 100 zł, więc wystąpił z wnioskiem w postępowaniu w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich do właściwego organu uprawnionego. Sprawa poddana ma zostać rozstrzygnięciu, które będzie rozstrzygnięciem narzuconym. Właściwy organ, po zapoznaniu się ze sprawą i przeprowadzeniu postępowania uznał, że panu Iksińskiemu należy się 50 zł. Pan Iksiński nie jest zadowolony z tego rozstrzygnięcia. Będzie on zatem uprawniony do wstąpienia na drogę sądową (do sądu powszechnego) w celu dochodzenia pozostałej części roszczenia (pozostałych 50 zł).

Zestawiając powyższe z brakiem obowiązku przedsiębiorców do przystępowania do procedur ADR, trzeba się zastanawiać, który z reprezentantów biznesu podejmie ryzyko i dobrowolnie podda się procedurze nieprowadzącej do pewnego rozstrzygnięcia.

Autor: Maciej Jóźwiak

Dołącz do nas na Facebooku!

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    REKLAMA

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    Nowe technologie pomogą ograniczyć marnowanie żywności?

    Każdy długi weekend czy święta to ogromne kolejki do marketów spożywczych. Polacy, pomimo wysokich cen, znów kupią więcej jedzenia niż potrzebują a duża część trafi na śmietnik. Niegospodarne podejście do żywności jest ogromnym wyzwaniem w obliczu zmian klimatycznych i coraz większego wysiłku, jaki trzeba będzie włożyć, by ją wyprodukować. Jak wykorzystać do tego nowa technologię? 

    REKLAMA

    Słowo "siostrzeństwo" w słownikach języka polskiego?

    Sondaż przeprowadzony przez Answear.LAB wskazuje  że ponad połowa kobiet uważa, że słowo „siostrzeństwo” powinno zostać wprowadzone do słowników języka polskiego. 97 proc. zauważa i docenia sukcesy kobiet.

    Rolnicy i pożyczka lombardowa - zmiana przepisów ustawy

    Sejm zmienił przepisy ustawy o pożyczce lombardowej. Przepisy nakazujące stosować do rolników ustawę o konsumenckiej pożyczce lombardowej zostały uchylone.

    REKLAMA