REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność karna pracodawcy

Bartłomiej Sikora
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Przestępstwem zagrożonym karą nawet do 2 lat pozbawienia wolności jest złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracownika wynikających ze stosunku pracy.

Prawa pracownicze chronione są nie tylko przez prawo pracy czy też prawo cywilne. Na ochronę interesów pracowniczych, a tym samym na odpowiedzialność pracodawcy z tytułu naruszenia tych interesów wskazuje również prawo karne. W szczególności zaś uregulowania takie znalazły się w rozdziale XXVIII Kodeksu Karnego zatytułowanym „Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową”.

REKLAMA

Naruszenie praw pracowniczych

REKLAMA

Co do zasady naruszenie praw pracowniczych jest wykroczeniem z art. 281 i art. 282 § 1 k.p., ale jeżeli następuje ono złośliwie lub uporczywie, będzie to już przestępstwo z art. 218 § 1 Kodeksu karnego. Co ważne, nie ma w tym przypadku potrzeby wykazywania, że pracownik został narażony na jakąkolwiek szkodę.

Kodeks karny stanowi, że kto, wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo nawet pozbawienia wolności do 2 lat. Pracodawca, który złośliwie lub uporczywie odmawia ponownego przyjęcia pracownika do pracy, o którego przywróceniu orzekł sąd, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

W tym miejscu można zadać pytanie, czy taką samą ochroną będą objęte osoby, które wykonują pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Odpowiedź na to pytanie nie jest jednak jednoznaczna. Jeżeli strony zawarły umowę cywilnoprawną, a faktycznie nawiązały stosunek pracy (tzn. praca jest wykonywana pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę), to prawa zleceniobiorcy, będącego faktycznym pracownikiem, będą chronione przez art. 218 k.k. Jeżeli natomiast umowa zlecenie jest faktycznie umową cywilnoprawną, to w takim przypadku prawa zleceniobiorcy nie będą podlegały ochronie przewidzianej w przedmiotowym przepisie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przez pojęcie prawa pracownika, które są chronione w myśl art. 218 k.k., należy rozumieć prawo do:

• wolności pracy,

• minimalnego wynagrodzenia za pracę,

• wypoczynku,

• poszanowania godności i innych dóbr osobistych,

• równości i niedyskryminacji,

• godziwego wynagrodzenia,

• ułatwień w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych.

Stąd też przestępstwem będzie każde złośliwe i uporczywe zachowanie pracodawcy (zarówno działanie, jak i zaniechanie), które oznacza naruszenie któregokolwiek z praw pracownika wynikających ze stosunku pracy.

Do takich zachowań można zaliczyć:

• wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów prawa pracy,

• naruszenie przepisów o czasie pracy,

• niewypłacenie wynagrodzenia lub świadczenia ubezpieczeniowego,

• odmowę udzielenia urlopu,

• naruszenie praw kobiet i młodocianych wynikających z przepisów prawa pracy.

Prawa pracownika wynikające z ubezpieczenia społecznego obejmują prawo do otrzymywania świadczeń z ubezpieczenia społecznego w przewidzianych przez prawo sytuacjach, w określonych terminach i wysokości.

Kodeks karny w art. 218 nie chroni prawa pracownika do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, ponieważ ochrona tego prawa znalazła się w odrębnym przepisie Kodeksu karnego (art. 220 k.k.).

WaŻne!

Ochrona przewidziana w art. 218 k.k. nie obejmuje praw wynikających ze zbiorowego prawa pracy, tj. prawa do zrzeszania się w związkach zawodowych czy prawa do strajku.

Nieprzywrócenie do pracy

Warunkiem odpowiedzialności z art. 218 k.k. jest to, aby pracodawca odmówił przywrócenia pracownika do pracy, w sytuacji gdy o takim przywróceniu orzekł właściwy organ. Wątpliwości w tym aspekcie nie powoduje sytuacja, gdy to sąd orzeka o przywróceniu pracownika do pracy. Jeżeli jednak pracownik nie pójdzie do sądu, a zażąda postępowania przed komisją pojednawczą, w którego efekcie zostanie zawarta ugoda między stronami, to pojawia się wątpliwość, czy niewykonanie takiej ugody będzie przestępstwem. Niewykonanie ugody nie wystarczy do odpowiedzialności za przestępstwo. W art. 218 k.k. mowa jest bowiem wyraźnie o orzeczeniu, a nie o ugodzie - stąd niewykonanie ugody nie jest przestępstwem, a jedynie wykroczeniem.

Obowiązek wypłaty wynagrodzenia

Ustawa z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (DzU nr 89, poz. 589 ze zm.) dodała do art. 218 regulację, w myśl której pracodawca, który jest zobowiązany orzeczeniem sądu do wypłaty wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia ze stosunku pracy, obowiązku tego nie wykonuje - podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Szczególną uwagę w tym zakresie zwraca wysokość sankcji za takie działanie pracodawcy. Naruszenie praw pracownika wynikających ze stosunku pracy lub z ubezpieczenia społecznego podlega karze pozbawienia wolności do 2 lat. W regulacji, o której mowa, kara pozbawienia wolności może zostać orzeczona nawet na 3 lata.

Sprawca przestępstwa

Sprawcą przestępstwa z art. 218 k.k. może być tylko pracodawca lub osoba działająca w jego imieniu. Nie ma wątpliwości, że jeżeli pracodawcą jest osoba fizyczna, to tylko ta osoba indywidualnie może być sprawcą tego przestępstwa. Problem może pojawić się w zakładach pracy, które mają złożoną strukturę organizacyjną. W takich zakładach sprawcą może być każda osoba, która z mocy przepisów wewnętrznych spółki (regulaminu, statutu) jest upoważniona do wykonywania w imieniu pracodawcy czynności z zakresu prawa pracy, np. członek zarządu, kierownik działu kadr).

Uporczywość i złośliwość działania

REKLAMA

Przestępstwo z art. 218 k.k. może zaistnieć, gdy pracodawca działa w sposób uporczywy lub złośliwy. W doktrynie przyjmuje się, że złośliwe zachowanie ma miejsce, gdy pracodawca wstrzymuje pracownikowi wynagrodzenie w celu dokuczenia mu, wyrządzenia mu przykrości. Innymi słowy, złośliwość musi wynikać z chęci dokuczenia, okazania lekceważenia itp.

Uporczywość zachodzi natomiast w sytuacji, w której pracodawca wielokrotnie odmawia żądaniu pracownika, chociaż jest ono uzasadnione i oparte na prawie. Sąd Apelacyjny w Krakowie stwierdził, że pojęcie uporczywości zawiera zarówno wielokrotność uchylania się od wykonania powinności, jak i świadomość niweczenia tym możliwości osiągnięcia stanu założonego przez prawo (postanowienie SA z 13 grudnia 2000 r., II AK z 289/00, KZS 2000/12/28).

Postępowanie

Ściganie przestępstw w art. 218 k.k. następuje z oskarżenia publicznego z urzędu. Sprawy takie rozpoznaje sąd rejonowy. Postępowanie jest prowadzone natomiast w formie dochodzenia przez prokuraturę. Państwowa Inspekcja Pracy sama nie może prowadzić takiego postępowania, nie ma do tego uprawnień. Natomiast najczęściej to PIP jest autorem zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, na skutek którego wszczynane jest takie postępowanie.

Bartłomiej Sikora

aplikant adwokacki

 

Podstawa prawna:

• art. 218 Kodeksu karnego.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA