REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy karę umowną za opóźnienie wykonania usługi można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów

inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Jesteśmy firmą remontowo-budowlaną. Jeden z inwestorów przy zapłacie faktury za usługi potrącił nam karę umowną za nieterminowe wykonanie robót. Opóźnienie to powstało z winy dostawcy materiałów, które miały być zainstalowane dla tego inwestora. Czy i kiedy taką karę mogę zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów? Jeżeli tak, to proszę o schemat ewidencji.

rada

REKLAMA

Tak, mogą Państwo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu taką karę umowną za niezawinione przez siebie opóźnienie w wykonaniu usługi. Organy podatkowe z reguły na to pozwalają. Trzeba jednak wiedzieć, że niektóre orzeczenia sądów administracyjnych świadczą niestety o odmiennej interpretacji art. 16 ust. 1 pkt 22 updop.

uzasadnienie

Kara umowna to sposób zabezpieczenia prawidłowej realizacji umowy. Ma ona na celu ułatwienie w dochodzeniu naprawienia ewentualnej szkody. Kwestie prawne dotyczące nakładania kar umownych regulują art. 483-485 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tymi przepisami kara umowna jest rodzajem sankcji cywilnoprawnej zastrzeżonej w umowie na wypadek szkód powstałych w wyniku niewłaściwego wykonania umowy. W przypadku zastrzeżenia kary umownej naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego następuje przez zapłatę określonej sumy.

Kara umowna jako koszt

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W przepisach podatku dochodowego niektóre kary umowne zostały wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Nie są mianowicie kosztem kary umowne z tytułu:

• wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług, oraz

• zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad, albo

• zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług (art. 16 ust. 1 pkt 22 updop).

Kara umowna z tytułu nieterminowego wykonania usługi lub dostawy nie została wymieniona jako jedna z kategorii kar umownych wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów. Tym samym wydatki ponoszone w związku z zapłatą kary umownej za nieterminową realizację dostawy lub usługi można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Także organy podatkowe podzielają stanowisko, że kara umowna za opóźnienie wykonania usługi lub dostawy może być kosztem podatkowym.

Kontrowersyjna interpretacja NSA

Niestety, sądy administracyjne uważają czasem inaczej. Przykładem jest wyrok NSA z 15 maja 2008 r. (sygn. akt II FSK 463/07). W powołanym wyroku NSA, analizując art. 16 ust. 1 pkt 22 updop, stwierdził bowiem, że:

(...) nie tylko pojęcie „odszkodowania”, ale również zwrot „kar umownych” odnosi się zarówno do:

- wad dostarczonych towarów, jak też

- zwłoki w wykonaniu usługi.

Dlatego też, dokonując wykładni językowej omawianej regulacji, należy stwierdzić, że nie należy uważać za koszty uzyskania przychodów także kar umownych z tytułu zwłoki w wykonaniu usługi.

REKLAMA

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażonym w tym wyroku celem ustawodawcy było wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów wszelkich „rekompensat”, których podstawą wypłacania było udowodnione zawinienie przez kontrahenta umowy.

Jednak to orzeczenie NSA trzeba uznać za nietrafne. Najlepszym dowodem jest to, że zazwyczaj profiskalnie nastawione organy podatkowe w tej sytuacji zajmują korzystne dla podatników stanowisko.

Również eksperci podatkowi uważają, że w kontekście art. 16 ust. 1 pkt 22 updop to wadliwość (towaru lub usługi) jest w tym przypadku podstawową przyczyną wyłączenia kar umownych i odszkodowań z kosztów podatkowych. Jeżeli tej wadliwości nie ma, a jest samo opóźnienie w realizacji usługi czy dostawy, nie ma przeszkód do zaliczenia zapłaconej kary umownej do kosztów uzyskania przychodów. Tym bardziej jeżeli jest to opóźnienie niezawinione przez podatnika.

REKLAMA

Warto bowiem dodać, że organy podatkowe często uzależniają zaliczenie takiej kary umownej (za opóźnienie) do kosztów jeszcze od tego, aby opóźnienie nie było przez podatnika zawinione. Tak np. stwierdzono w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 4 maja 2009 r. (nr IBP-BI/2/423-190/09/MO):

(...) w sytuacji gdy konieczność zapłaty kary umownej w związku z nieterminowym wykonaniem dostawy jest związana z uzyskiwanymi przez Wnioskodawcę przychodami w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, jak również okoliczności będące przyczyną poniesienia wydatku nie są przez niego zawinione, to wówczas wydatek poniesiony na uregulowanie kary będzie dla niego stanowił koszt uzyskania przychodów w momencie jego poniesienia.

Takie podejście organów podatkowych należy jednak uznać za zbyt restrykcyjne. Tym bardziej że nie znajduje podstawy prawnej w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Kiedy zaliczyć karę umowną do kosztów

W praktyce kary umowne uznawane są najczęściej za koszty pośrednio związane z uzyskiwaniem przychodu. Koszty pośrednie na podstawie art. 15 ust. 4d updop są potrącalne w dacie ich poniesienia.

Zatem w sytuacji opisanej w pytaniu kara umowna zapłacona przez firmę remontowo-budowlaną powinna być, co do zasady, zaliczona do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu poniesienia tego kosztu.

Warto pamiętać, że za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, w którym ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, w którym ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów (art. 15 ust. 4e updop). Tym samym ujęcie w księgach rachunkowych (zaksięgowanie) kosztu na określony dzień decyduje o dacie i sposobie rozliczenia wydatku jako kosztu podatkowego.

Jeżeli jednak realizowany przez firmę remontowo-budowlaną kontrakt (a zatem i kara umowna):

• dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a

• nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego,

w takim przypadku zapłaconą karę umowną trzeba zaliczyć do kosztów podatkowych proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Warto też zauważyć, że organy podatkowe uznają czasem taką karę umowną za bezpośrednio związaną z przychodem. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 22 kwietnia 2009 r. (nr IPPB3/423-248/09-4/KK) stwierdził, że:

Kara umowna winna być poniesiona w celu osiągnięcia przychodu albo w celu zabezpieczenia bądź zachowania źródła przychodów. W ocenie Organu wydatek poniesiony na wypłatę kary wiąże się z osiągnięciem przychodu. Zapłata kary dotyczy dostawy, która ostatecznie doszła do skutku i przyniosła podatnikowi przychód. Kara umowna wypłacona przez Spółkę zleceniodawcy stanowi zatem koszt podatkowy.

Więcej argumentów przemawia jednak za zaliczeniem kar umownych do kosztów pośrednich i taką kwalifikację rekomendujemy. Zapłata kary umownej nie warunkuje uzyskania przychodu, zwłaszcza jeżeli karę potrąca się z należnego wynagrodzenia. Brak zapłaty kary umownej powoduje jedynie określone roszczenie uprawnionego podmiotu (np. inwestora). Jednak podmiot ten nadal jest zobowiązany zapłacić wynagrodzenie (przychód) za realizację kontraktu, choćby ten kontrakt był wykonany z opóźnieniem.

Ewidencja w księgach rachunkowych

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. g) ustawy o rachunkowości kary, jako koszty związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, ujmuje się w księgach rachunkowych na koncie pozostałych kosztów operacyjnych.

PRZYKŁAD

1. Firma remontowo-budowlana otrzymała od jednego z inwestorów notę księgową stwierdzającą obciążenie karą umowną za nieterminowe wykonanie robót na kwotę 10 000 zł.

Ewidencja księgowa noty w księgach rachunkowych firmy remontowo-budowlanej

Wn (konto zespołu „7”, np. 761) „Pozostałe koszty operacyjne” 10 000 zł

Ma (konto zespołu „2”, np. 249) „Pozostałe rozrachunki” 10 000 zł

2. Firma remontowo-budowlana wystawiła inwestorowi fakturę VAT za usługi remontowe na kwotę brutto 122 000 zł (100 000 kwota netto + 22 000 kwota VAT).

Ewidencja księgowa faktury VAT

Wn (konto zespołu „2”, np. 200) „Rozrachunki z odbiorcami” 122 000 zł

Ma (konto zespołu „2”, np. 221) „Rozrachunki z tytułu VAT”; w analityce: „Podatek należny” 22 000 zł

Ma (konto zespołu „7”, np. 701) „Przychody z tytułu usług remontowych” 100 000 zł

3. Inwestor wpłacił firmie remontowo-budowlanej na rachunek bankowy kwotę 112 000 zł z tytułu faktury VAT za wykonane usługi remontowe, składając jednocześnie oświadczenie o dokonaniu potrącenia na kwotę 10 000 zł z tytułu kary umownej za nieterminowe wykonanie robót (122 000 - 10 000).

Ewidencja wpłaty na rachunek bankowy

Wn (konto zespołu „1”, np. 130) „Rachunek bankowy” 112 000 zł

Ma (konto zespołu „2”, np. 200) „Rozrachunki z odbiorcami” 112 000 zł

Ewidencja faktycznie dokonanej kompensaty

Wn (konto zespołu „2”, np. 249) „Pozostałe rozrachunki” 10 000 zł

Ma (konto zespołu „2”, np. 200) „Rozrachunki z odbiorcami” 10 000 zł

• art. 15 ust. 1 i art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 57, poz. 352

• art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. g) ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 47, poz. 278

Paweł Huczko

konsultant podatkowy

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Monitor Księgowego
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Informacja o zaległości w ZUS na 0,01 zł wysyłana jest listem poleconym, a najwięksi gracze nie płacą milionowych zadłużeń

    Zadłużenie aktywnych płatników w ZUS rośnie. Rekordzista wśród aktywnych płatników jest zadłużony na ponad 822 mln zł. Czy ZUS może sam zmieniać przepisy? 

    Według danych udostępnionych przez ZUS, na koniec 2023 roku maksymalna kwota zadłużenia aktywnego płatnika wyniosła przeszło 822 mln zł. Rok wcześniej była o 3,5 mln zł mniejsza. Wśród komentujących te dane ekspertów nie brakuje opinii, że dopuszczenie do takiej sytuacji jest skandalem. Z kolei Zakład przekonuje, że sam nie może zmieniać przepisów. Jednak według znawców tematu, ZUS ma odpowiednie narzędzia do ściągania należności i nawet niewielkie kwoty są skutecznie egzekwowane od przedsiębiorców. Do tego po danych widać, że średnie zadłużenie aktywnych płatników wzrosło rok do roku o ponad 3 tys. zł, tj. do wartości blisko 31 tys. zł.

    Czy trzeba płacić ZUS gdy działalność gospodarczą się zawiesi, czy przerwę w biznesie można zrobić tylko raz w roku czy wiele razy

    Działalność gospodarczą wpisaną do CEIDG można zawiesić pod warunkiem, że nie zatrudnia się pracowników. Dlatego co do zasady nie trzeba dodatkowo załatwiać formalności w ZUS.

    Przestępstwa finansowe. Zorganizowane grupy zajmują się praniem brudnych pieniędzy i korumpowaniem urzędników: co trzeba wiedzieć

    Korupcja, pranie pieniędzy, wyłudzenia, ataki hakerskie – to realne zagrożenia XXI wieku. Obecnie przestępczość finansowa, cyberprzestępczość oraz nowoczesne technologie są mocno ze sobą związane.

    Jak jeździć ekologicznie i oszczędnie. Pięć zasad sprawdzonych w praktyce i zalecanych każdej firmie transportowej

    W dobie rosnących kosztów firm transportowych i spowolnienia gospodarczego ekonomiczna jazda przestała być zjawiskiem sporadycznym, a stała się koniecznością i jednym ze sposobów na redukcję wydatków. Jakie są więc najważniejsze zasady ekonomicznej jazdy? 

    REKLAMA

    Zboża ozime wiosną - jak nawozić dolistnie. 5 kluczowych wskazówek

    Jedną z najefektywniejszych form pielęgnacji (dokarmiania) zbóż ozimych wiosną jest nawożenie dolistne. Dobrze przemyślane działania agrotechniczne wraz z odpowiednim wyborem samego nawozu to korzyść dla roślin, a przede wszystkim dla rolnika. 

    Wakacje składkowe – zmiany w projekcie nowelizacji

    Na stronie Rządowego Centrum Legislacji (RCL) została opublikowana nowa wersja projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która wprowadza tzw. wakacje składkowe. Przewiduje ona m.in. zmiany w zakresie podmiotów uprawnionych do takiej ulgi.

    Firma, która dopuściła do wycieku danych jej klientów traci renomę a także chętnych na zakup jej produktów

    Firmy pracują nad rozwojem marki i jej rozpoznawalnością wiele lat, po czym jedno fatalne zdarzenia burzy cały ten wysiłek. Takim incydentem w naszych czasach jest przede wszystkim wyciek danych klientów. Straconej w ten sposób reputacji marka nie jest w stanie odbudować.

    Zdaniem ZUS należy opłacać składki od wynagrodzenia wspólnika sp. z o.o. za czynności wykonywane na rzecz spółki

    ZUS w swoich najnowszych interpretacjach stwierdził, że wspólnik sp. z o.o., który za czynności wykonywane na rzecz spółki (tj. czynności określone w umowie spółki), bez zawierania ze spółką odrębnej umowy cywilnoprawnej otrzymuje wynagrodzenie, będzie objęty ubezpieczeniami społecznymi z tego tytułu jako zleceniobiorca.

    REKLAMA

    ARiMR - ostatnie 2 dni na wnioski o dofinansowanie ubezpieczenia zwierząt!

    Zostały ostatnie 2 dni dla rolników na złożenie wniosków o zwrot części kosztów ubezpieczenia zwierząt. Kto może złożyć wniosek o dofinansowanie?

    AI Act zatwierdzony. Kiedy wejdzie w życie? 5 wniosków, które są szczególnie ważne dla firm z sektora biomedycznego

    Znamy już finalny, zaakceptowany przez państwa członkowskie draft AI Act – unijnej ustawy o Sztucznej Inteligencji. Jaki wpływ wywrze ona na działalność firm z sektora biomedycznego? Prezentujemy 5 najważniejszych wniosków. 

    REKLAMA