REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wybrane kwestie podatkowe w spółce cywilnej

REKLAMA

Spółka cywilna to specyficzna forma prowadzenia działalności gospodarczej, w której to wspólnicy są uznawani za przedsiębiorców i podatników podatku dochodowego, ale podatnikiem podatku od towarów i usług jest sama spółka.

W wyniku jej zawiązania pomiędzy wspólnikami powstaje współwłasność łączna. Powstaje odrębny majątek spółki, w którym wspólnicy mają udziały. Jednak wspólnicy nie mogą nimi rozporządzać przez okres trwania umowy spółki. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną (a taką jest spółka cywilna) opodatkowane są proporcjonalnie do posiadanych udziałów w zysku u każdego ze wspólników. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe. Tę zasadę stosuje się również do rozliczenia kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów, strat oraz ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Specyficzny charakter spółki cywilnej jako podmiotu cywilnoprawnego oraz zasada proporcjonalnego rozliczenia wspólników w podatku dochodowym powodują, że w spółce cywilnej pojawią się szczególne kwestie podatkowe. Często występują one również w osobowych spółkach prawa handlowego, ale nie zawsze.

Wybór formy opodatkowania

Przepis art. 8 ust. 1 u.p.d.o.f. mówi, że przychody z udziału w spółce osobowej łączy się u każdego wspólnika z pozostałymi źródłami przychodów, z których dochody są opodatkowane według skali podatkowej. Czy to oznacza, że przychód osiągany z działalności gospodarczej prowadzonej w ramach spółki osobowej może być opodatkowany wyłącznie według skali podatkowej. Otóż nie. Już z art. 9a u.p.d.o.f. wynika, że prowadząc działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej osiągane przychody z działalności gospodarczej można opodatkować podatkiem liniowym. Podatku liniowego nie mogą wybrać jedynie podatnicy rozpoczynający działalność samodzielnie lub w formie spółki niemającej osobowości prawnej, jeżeli podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników przed rozpoczęciem działalności w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok podatkowy wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres działalności podatnika lub spółki. Ważne jest dodatkowe zastrzeżenie, że wybór podatku liniowego dotyczy wszystkich przychodów osiąganych z działalności gospodarczej, które opodatkowane są według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

PRZYKŁAD
Adam K. prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna, w ramach spółki cywilnej oraz w formie spółki jawnej. W 2006 r. przychody z działalności gospodarczej osiągane z wszystkich tych firm opodatkowane były według skali podatkowej. Na 2007 r. wybrał on opodatkowanie przychodów z działalności gospodarczej podatkiem liniowym. Wybór ten dotyczy wszystkich firm, tj. indywidualnej oraz obu spółek.
 

Wybór opodatkowania podatkiem liniowym odnosi się do tych przychodów, do których stosuje się przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie ma on takiej mocy w stosunku do przychodów opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

PRZYKŁAD
Jan Z. prowadzi sprzedaż hurtową kwiatów w ramach spółki cywilnej oraz indywidualnie. Przychody ze spółki cywilnej opodatkowane są podatkiem liniowym. Przychody z działalności indywidualnej opodatkowane są ryczałtem. Taki rozdział jest możliwy. Natomiast nie ma możliwości, aby jedna z tych działalności opodatkowana była kartą podatkową. Prowadzenie działalności gospodarczej w dwóch formach wyłącza opodatkowanie ich kartą podatkową, chyba że jedna z działalności dotyczy:
- wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach wodnych i wiatrowych o mocy oddawanej do 5000 kW oraz wytwarzania biogazu,
- najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub umów podobnych i jest opodatkowana na zasadach ogólnych.
 

Wybór opodatkowania w formie podatku liniowego odnosi się tylko do tego wspólnika spółki, który dokonał takiego wyboru. Nie przekłada się on z mocy prawa na wszystkich wspólników.

PRZYKŁAD
Tomasz W. wspólnik trzyosobowej spółki cywilnej ZUU na 2007 r. wybrał opodatkowanie swoich przychodów z działalności gospodarczej podatkiem liniowym. Pozostali dwaj wspólnicy swoje przychody z działalności gospodarczej prowadzonej w ramach spółki opodatkowali według skali podatkowej.
 

Księgowi spółek osobowych muszą mieć na uwadze istniejące zróżnicowania.

Wybór prowadzonej ewidencji podatkowej

Opodatkowując dochody z działalności gospodarczej podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych albo podatkiem liniowym wspólnicy spółek cywilnych mają do wyboru dwie formy prowadzenia ewidencji księgowej:
- księgę przychodów i rozchodów albo
- ksiągi rachunkowe.

Podkreślenia wymaga, że wybór prowadzonej ewidencji podatkowej dotyczy spółki osobowej, czyli de facto wszystkich wspólników.

Księgę przychodów i rozchodów można prowadzić w spółce cywilnej, jawnej i partnerskiej, których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne. Podatnicy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej albo w poprzednim roku podatkowym korzystali ze zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym lub prowadzili księgi rachunkowe, są obowiązani zawiadomić w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania o prowadzeniu księgi w terminie 20 dni od dnia jej założenia. Jeżeli działalność jest prowadzona w formie wymienionych spółek, zawiadomienie to składają wszyscy wspólnicy naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania każdego z nich. Księgi rachunkowe mają obowiązek założyć te spółki cywilne, jawne i partnerskie osób fizycznych, których obroty za rok poprzedni wyniosły co najmniej równowartość 800 000 euro (do prowadzenia ksiąg w 2007 r. zobowiązuje osiągnięcie w 2006 r. obrotów wynoszących co najmniej 3 186 800 zł). Spółki mogą z własnej woli założyć w roku podatkowym księgi rachunkowe, jeżeli ich obroty w poprzednim roku były mniejsze niż równowartości 800 000 euro, ale przed rozpoczęciem roku podatkowego wspólnicy spółki muszą złożyć zawiadomienie o prowadzeniu ksiąg rachunkowych w danym roku. Co ciekawe, Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego Łódź-Górna w postanowieniu z 15 listopada 2006 r. (nr I-415/65/06) uznał: „Powyższe regulacje prawne wiążą zatem obowiązek lub możliwość prowadzenia ksiąg rachunkowych i stosowania zasad rachunkowości przez spółkę cywilną z wysokością przychodów uzyskanych w poprzednim roku podatkowym. Ze stanu faktycznego przedstawionego w piśmie wynika, że jest pan wspólnikiem spółki cywilnej, która rozpoczęła działalność gospodarczą od 1 kwietnia 2006 r. w zakresie kupna, sprzedaży i wynajmu nieruchomości. Wskazał pan, że przed rozpoczęciem działalności gospodarczej spółka cywilna zadeklarowała chęć prowadzenia ksiąg rachunkowych. Z powołanych wyżej przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o rachunkowości wynika, że spółka cywilna, której jest pan wspólnikiem i która nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku podatkowym, nie ma możliwości stosowania zasad wynikających z ustawy o rachunkowości i prowadzenia ksiąg rachunkowych w pierwszym roku prowadzenia tej działalności”. Mimo że literalne brzmienie przepisu art. 24a ust. 5 ustawy podatkowej daje prawo do takiej interpretacji, to stanowisko organu podatkowego zasługuje na krytykę. Księgi rachunkowe dają bardziej szczegółowy obraz finansów firmy, również pod kątem podatkowym. Przepisy podatkowe nie powinny stawiać tu żadnej bariery. Podatnicy powinni mieć możliwość prowadzenia tych ksiąg już w pierwszym roku działania firmy. Taka interpretacja jest bardziej celowa i racjonalna, a przy tym w żaden sposób nie naraża interesów fiskusa. Można powiedzieć, że wręcz je zabezpiecza.

Koszty uzyskania przychodów

Same koszty uzyskania przychodów u wspólników spółki cywilnej ustala się na podstawie klauzuli generalnej określonej w art. 22 ust. 1 ustawy, proporcjonalnie do ich udziałów w zysku. Wspólnicy spółek cywilnych mają prawo uznać za koszt uzyskania przychodu każdy wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodu, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy. Zestawienie powyższych regulacji z podmiotowością cywilną i podatkową spółki cywilnej powoduje, że w przypadku jej wspólników pojawia się kilka specyficznych kwestii dotyczących rozliczenia wydatków w kosztach uzyskania przychodu.

Amortyzacja środków trwałych

Amortyzacji podatkowej podlegają środki trwałe stanowiące własność lub współwłasność podatnika (wyjątkiem są środki trwałe amortyzowane przez korzystającego na podstawie umowy leasingu finansowego). Kryterium własności decyduje, że w spółce osobowej amortyzacji podlegają tylko te środki trwałe, które zostały wniesione na współwłasność i są majątkiem wspólnym wspólników. Nie podlegają natomiast amortyzacji środki, które są własnością jednego ze wspólników, choć używane są dla celów prowadzonej działalności gospodarczej w ramach spółki. Pogląd taki ugruntowało orzecznictwo NSA. W uchwale siedmiu sędziów NSA z 5 listopada 2001 r. (sygn. akt FPS 6/01) czytamy: „Wniesienie bowiem takiego środka trwałego jako wkładu do spółki cywilnej będzie »zobowiązaniem się« wspólnika do osiągnięcia w ramach spółki »wspólnego celu gospodarczego«, o jakim mowa w art. 860 § 1 kodeksu cywilnego, a jednocześnie będzie stanowić wyraz »przeznaczenia« takiego środka na potrzeby podatnika związane z prowadzoną przez niego (w formie spółki cywilnej) działalnością gospodarczą (...). Cech takich, uzasadniających dokonywanie odpisów amortyzacyjnych (...), nie będą miały środki, które będą co prawda własnością lub współwłasnością (we współużytkowaniu wieczystym) wspólników spółki cywilnej, ale nie zostały wniesione jako wkład do spółki i w związku z tym nie zostały objęte współwłasnością łączną wspólników. Środki takie mogą być co najwyżej oddane przez tych wspólników spółce jako odrębnemu podmiotowi gospodarczemu do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze”. Na podstawie tego i innych wyroków (np. wyroku NSA z 9 czerwca 1999 r., sygn. akt SA/Sz 1079/98) ukształtował się pogląd, że również wspólnik, który jest właścicielem danego środka, nie może zaliczać do kosztów odpisów amortyzacyjnych, jeżeli środek nie został wprowadzony do majątku spółki. Wydaje się, że stanowisko to jest zbyt rygorystyczne. W końcu wspólnik ten jest właścicielem tego składnika i spełnia on wszystkie warunki do dokonywania od tego składnika odpisów amortyzacyjnych, które stanowiłyby jego koszt uzyskania przychodu. W uchwale z 27 listopada 1998 r. (sygn. akt FPS 15/98) sąd uznał, że wspólnikowi będącemu właścicielem środka trwałego przysługuje prawo amortyzowania tego środka i zaliczania odpisów do kosztów. Prawo to nie przysługuje natomiast pozostałym wspólnikom. Realizacja tego poglądu może spotkać się z praktyczną przeszkodą wynikającą z zasad rozliczania podatkowego wspólników spółki. Podatnikami są poszczególni wspólnicy, ale ewidencje podatkowe (księga przychodów i rozchodów, księgi handlowe oraz ewidencja środków trwałych) prowadzone są wspólnie przez spółkę. Podatnicy musieliby na etapie zapisów w księgach i ustalania dochodu dla celów zaliczek na podatek wyraźnie wyodrębniać odpis przypisany wyłącznie jednemu ze wspólników. O ile przeszkody natury technicznej zawsze można przezwyciężyć, o tyle trudno liczyć na przychylne stanowisko organów podatkowych w tej sprawie.

Używanie składników majątku wspólników

Normalną praktyką w spółkach osobowych jest użyczanie spółce przez wspólnika składników majątku, które pozostają jednak własnością wspólnika. Składników tych nie wprowadzamy do ewidencji środków trwałych spółki i nie dokonujemy ich amortyzacji. Wspólnicy mają natomiast prawo zaliczyć do kosztów wydatki eksploatacyjne związane z użytkowaniem tych składników dla celów prowadzonej działalności gospodarczej. Należy mieć tu na uwadze ograniczenia, jakie przewiduje art. 23 ustawy, w zakresie wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów. Należy zadbać również o prawidłowe udokumentowanie poniesionych kosztów. Oprócz posiadania dowodu księgowego wspólnicy spółki cywilnej powinni podpisać stosowną umowę o użyczenie danego składnika. Najpraktyczniej jest dane prawo użyczenia wprowadzić jako wkład do spółki (aneksować umowę spółki), ponieważ zapobiega to ustaleniu przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń u wspólników, którzy nie są właścicielami składnika. W piśmie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z 30 maja 2005 r. (sygn. akt II US. PB-I/415/27/05) czytamy: „Podatnik prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w spółce cywilnej M. s. c. Stacja Paliw, opodatkowaną podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych przy prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Przedmiotem tej działalności jest sprzedaż detaliczna paliw do pojazdów samochodów. Jeden ze wspólników wniósł aportem do spółki prawo do użytkowania samochodu osobowego poprzez zmianę umowy spółki cywilnej. Tym samym majątek spółki uległ podwyższeniu i zaistniała konieczność zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (p.c.c.). Samochód ten nie jest jednak środkiem trwałym spółki, gdyż do spółki nie został wniesiony samochód, a tylko prawo do jego użytkowania. Podatnik pyta, czy w tej sytuacji po stronie drugiego wspólnika powstanie przychód z nieodpłatnych świadczeń ... [...]

Reasumując, poprzez wniesienie prawa do nieodpłatnego używania samochodu jako wkładu do spółki nastąpiło zwiększenie majątku spółki na określony czas o wartość tego świadczenia. A zatem u drugiego wspólnika nie powstanie przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń. Ponieważ ten samochód nie stanowi własności (współwłasności) spółki (wspólników), to spółka nie może samochodu wprowadzić do ewidencji środków trwałych i dokonywać odpisów amortyzacyjnych w ciężar kosztów działalności gospodarczej [...]”.
Ponieważ ten samochód nie stanowi własności (współwłasności) spółki (wspólników), to spółka nie może samochodu wprowadzić do ewidencji środków trwałych i dokonywać odpisów amortyzacyjnych w ciężar kosztów działalności gospodarczej [...]”.

Należy pamiętać o tym, żeby dowody księgowe wystawiane były na spółkę (z jej nazwą, NIP-em i siedzibą), ponieważ dowody wystawione na poszczególnych wspólników w ocenie organów podatkowych mogą być niewystarczające do zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Przykładowo Urząd Skarbowy w Nowym Targu uznał, że wspólnicy spółki nie mają prawa zaliczyć rat leasingowych do kosztów uzyskania przychodów na podstawie faktur wystawionych na jednego ze wspólników (postanowienie z 26 września 2006 r., nr PDP-415/10/Int 58/06).
Przykładowo Urząd Skarbowy w Nowym Targu uznał, że wspólnicy spółki nie mają prawa zaliczyć rat leasingowych do kosztów uzyskania przychodów na podstawie faktur wystawionych na jednego ze wspólników (postanowienie z 26 września 2006 r., nr PDP-415/10/Int 58/06).

PRZYKŁAD
Z uwagi na zdolność kredytową kredyt w banku uzyskał jeden ze wspólników spółki, a nie spółka. Kredyt został przeznaczony na zakup dodatkowej partii towarów i pokrycie zobowiązań finansowych spółki. Czy spółka ma prawo zaliczać do kosztów odsetki spłacane przez nią od tego kredytu? Przy braku formalnej umowy kredytu pomiędzy bankiem a spółką kwestia ta może być problematyczna. Argumentując zaliczenie odsetek od kredytu do kosztów wszystkich wspólników, trzeba akcentować fakt, że kredyt został wykorzystany na potrzeby spółki. Należy również posiadać wyciągi bankowe, które będą potwierdzać transfer środków z kredytu na rachunek spółki oraz spłatę odsetek od kredytu ze środków spółki. Należy również podkreślić, że ordynacja podatkowa jako dowód w sprawie dopuszcza wszystko, co może się przyczynić do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

Podstawa prawna:
• art. 8 i 9, art. 22 ust. 1, art. 22a i 24a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.),
• art. 6 i 25 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 930 z późn.zm.).

Edward Żurański
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA