Układ olejenia w silniku – jak to działa?
REKLAMA
REKLAMA
Z pewnością niejeden użytkownik samochodu słyszał o pojęciu zatarcia współpracujących elementów. Na skutek pracy silnika bez smarowania, powierzchnie, które wykonują względem siebie ruch obrotowy lub przesuwny ulegają zniszczeniu i stawiają względem siebie zwiększony opór, ostatecznie uniemożliwiając pracę. Olej, który wlewamy w celu zredukowania sił tarcia, zbiera się w misce olejowej, która jest najniższym elementem silnika. Ilość oleju w misce określamy za pomocą bagnetu. Tyle z olejem ma do czynienia przeciętny użytkownik samochodu. Ale co dzieje się dalej w silniku?
REKLAMA
Zobacz też: Jakie są objawy uszkodzonego czujnika otwarcia przepustnicy? Jak sprawdzić czy działa prawidłowo?
Obieg oleju w silniku
REKLAMA
Do miski olejowej doprowadzony jest przewód wraz z elementem odbierającym olej (tzw. smokiem). Pompa oleju umieszczona w silniku powoduje zassanie oleju i tłoczenie go dalej w stronę centralnej magistrali olejowej. Pompy oleju w silnikach spalinowych są pompami zębatymi. Duże ciśnienie oleju jest uzyskiwane poprzez przetłaczanie go pomiędzy kołami zębatymi pompy. Pompa oleju może być napędzana m.in. z paska zębatego lub też wałka pośredniego silnika, a wytwarzane ciśnienie jest zależne od chwilowej prędkości obrotowej silnika.
W samochodach sportowych występują także układy smarowana z tzw. suchą miską olejową. W takim układzie zbiornik oleju jest umieszczony w innej części komory silnika, a układ posiada dwie pompy – doprowadzającą olej do silnika oraz odprowadzającą olej z miski olejowej do zbiornika oleju.
W związku z tym, że przy wysokich obrotach pompa może uzyskiwać zbyt wysokie dla silnika ciśnienie oleju, kolejnym elementem układu smarowania jest zawór nadmiarowy. Jest on umieszczony w pompie bądź w bloku silnika. Jest to zawór mechaniczny, składający się ze sprężyny dociskającej kulkę lub stożek. Jeżeli ciśnienie oleju napierającego na kulkę będzie zbyt duże, spowoduje to ściśnięcie sprężyny i otworzenie kanału zwrotnego do miski olejowej. Podobne zawory znajdziemy w okolicy filtra oleju. Jeżeli ciśnienie w filtrze jest zbyt wysokie (np. Z powodu dużego zanieczyszczenia), zawór podda się olejowi i przepuści go kanałem do silnika bez filtrowania.
Zobacz też: Jak oszczędzać hamulce?
W podstawie mocowania filtra oleju może być również zamontowana chłodnica oleju. Olej podczas pracy w silniku nagrzewa się. Wspomaga przy tym w pewnym stopniu pracę układu chłodzenia. Zimny olej odbiera część ciepła z gorących elementów silnika.
Przefiltrowany olej wtłaczany jest w dwa główne kanały
Z centralnej magistrali, olej jest rozprowadzany do dolnego i górnego obiegu. Olej musi być dostarczony do panewek wału korbowego, tłoków w cylindrach i ich sworzni, wałków pośrednich, czy m.in. pompy wody. Ponadto w górnym obiegu smarowane będą wałki rozrządu, pracujące zawory, popychacze zaworów. Zadaniem oleju w układzie rozrządu jest również kasowanie luzów zaworowych. Przewody z kanałów olejowych będą także doprowadzone do turbosprężarki, gdzie smarują i chłodzą jednocześnie jej łożyska. Po przejściu przez łożysko olej wraca drugim przewodem do kanału odpływowego. Ważne jest też połączenie przewodów z układem odpowietrzania skrzyni korbowej.
Kanaliki w wale korbowym
Z głównych kanałów olejowych rozchodzą się kanaliki doprowadzające olej do panewek (łożysk ślizgowych) wału. Ich kształt, czyli m.in. rowki smarne oraz luz między czopem wałka, a panewką pozwalają na otrzymanie prawidłowego ciśnienia oleju. Kanaliki znajdują się także w samym wale korbowym. Łączą się one z otworem doprowadzającym olej do czopów korbowych (do których zamontowane są korbowody z tłokami). W korbowodach również mogą znajdować się kanaliki doprowadzające olej do sworzni. Olej jest również wtryskiwany na ścianki cylindra i redukuje tam tarcie występujące podczas współpracy z tłokiem. W samym tłoku również mogą znaleźć się niewielkie otwory, które pomagają w lepszym smarowaniu sworzni. Następnie olej spływa do miski olejowej.
Zobacz też: Eksploatacja silnika 2.0 dCi
Smarowanie rozrządu
Również w wałku rozrządu spotkamy się z kanalikami, które dostarczają olej do panewek. Zarówno w przypadku smarowania panewek wału korbowego, jak i wałków rozrządu, obowiązuje ta sama zasada. Luz, który jest pozostawiony pomiędzy czopem wałka, a panewką, przy większej prędkości obrotowej pozwala na wytworzenie klinu olejowego i „uniesienie” wałka. W rozrządzie olej jest obecny także poza kanalikami wałka. Wtryskiwany z kanałów głowicy smaruje krzywki współpracujące z popychaczami zaworowymi. Zmniejsza także opory tarcia otwierających i zamykających się zaworów. A także, jeżeli silnik posiada hydrauliczne kasowanie luzów zaworowych, udział w tym procesie bierze właśnie olej. Olej wtłaczany jest do cylinderków popychaczy w momencie, gdy dany zawór ma zostać otwarty (luz jest wtedy kasowany). Następnie w momencie zamknięcia opuszcza go i spływa kanałami odprowadzającymi do miski olejowej. Przy każdym obrocie krzywki cykl się powtarza.
REKLAMA
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.