Cypr

Klimat - kiedy jechać?

Jest to najcieplejsza wyspa Morza Śródziemnego. Północna część zajmowana jest przez Republikę Turecką Cypru Północnego.

Lato na wyspie jest bardzo słoneczne, woda w morzu bardzo ciepła, a skutki upału łagodzi morska bryza. Najlepszym okresem na odwiedzenie zwiedzanie wyspy, w tym jej grecko – rzymskich zabytków oraz bizantyjskich klasztorów, to wiosna oraz jesień. W tym czasie temperatura jest przyjemna i można się jeszcze kąpać w morzu.

Zima na Cyprze jest bardzo łagodna, zwłaszcza nad morzem oraz na równinie. Góry Troodos są natomiast pokryte śniegiem, co pozwala na jazdę na nartach.

Przepisy wjazdowe

Obywatele polscy korzystają z prawa do swobodnego przepływu osób w ramach Unii Europejskiej/Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Dokumentem podróży uprawniającym do bezwizowego wjazdu i pobytu (niezależnie od jego celu) na terytorium Republiki Cypru do 90 dni jest paszport bądź dowód osobisty (starego i nowego wzoru). Przed wyjazdem należy się upewnić, czy dokument jest w wystarczająco dobrym stanie technicznym i pozwala na stwierdzenie tożsamości (szczególną uwagę w przypadku starszych, książeczkowych dowodów osobistych należy zwrócić na aktualność zdjęcia). Ograniczenia swobodnego przemieszczania się i pobytu mogą mieć miejsce jedynie z uwagi na zasady polityki bezpieczeństwa i zdrowia publicznego.

Granice Republiki Cypryjskiej można przekraczać wyłącznie przez przejścia graniczne na lotniskach w Larnace i Pafos oraz morskie w Larnace, Limasol i Pafos. Zabroniony jest wjazd i wyjazd z Cypru przez porty morskie i lotnicze w części wyspy pozostającej pod okupacją turecką. Granicę (formalnie jest to tzw. strefa buforowa) z częścią wyspy zajętą przez Turcję można przekroczyć tylko od strony greckiej, w wyznaczonych punktach kontrolnych: Ledra Palace w Nikozji, Agios Dometios w Nikozji, Strovilia, Pergamos, Astromeritis-Zodia. Główny punkt kontrolny, Ledra Palace w Nikozji, jest przeznaczony tylko dla pieszych. W innych punktach możliwe jest przekraczanie granicy pieszo i samochodem.

Od 30 kwietnia 2006 r. (zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2004/38/WE z 29 kwietnia 2004 r.) w przypadku pobytu nie przekraczającego trzech miesięcy obywatele UE uzyskują prawo pobytu w innym państwie członkowskim bez żadnych dodatkowych warunków i formalności, poza koniecznością posiadania ważnego dowodu tożsamości lub paszportu. Prawo swobodnego przemieszczania się i pobytu uzyska też członek rodziny obywatela UE nie mający unijnego obywatelstwa, niezależnie od jego przynależności państwowej. Dodatkowe informacje w wersji elektronicznej są dostępne na stronie internetowej MSZ: www.msz.gov.pl w dziale Informacje konsularne – „Informacje dla obywateli polskich wyjeżdżających do innych krajów UE/EOG”.

Pobyt powyżej 90 dni. Prawo pobytu na okres przekraczający trzy miesiące uzyskują obywatele UE:

• zatrudnieni lub prowadzący działalność gospodarczą w goszczącym państwie członkowskim;
• mający wystarczające środki na utrzymanie siebie i członków swojej rodziny, aby nie stanowić podczas pobytu obciążenia dla systemu pomocy społecznej goszczącego państwa członkowskiego, oraz mający pełne ubezpieczenie zdrowotne;
• przybyli do goszczącego państwa członkowskiego w celu podjęcia nauki, w tym szkolenia zawodowego, oraz mający pełne ubezpieczenie zdrowotne i środki finansowe na utrzymanie.

W przypadku takiego pobytu po 30 kwietnia 2006 r. państwa członkowskie mogą wymagać od obywateli UE jedynie zarejestrowania się w urzędzie właściwym dla miejsca pobytu i uzyskania dowodu zarejestrowania się.

Osoby przybywające na Cyprze w celach turystycznych przy przedłużaniu pobytu ponad 90 dni muszą zgłosić się przed upływem tego terminu do biura imigracyjnego (z paszportem lub dowodem osobistym), by uzyskać pozwolenie na dalsze przebywanie na Cyprze. Osoby zamierzające podjąć pracę powinny dopilnować, aby:

• w ciągu 8 dni po przybyciu dokonać rejestracji w biurze imigracyjnym lub na najbliższym posterunku policji (nadany zostanie tzw. nr ARC – podstawa do otrzymania numeru ubezpieczenia socjalnego),
• po znalezieniu pracy i podpisaniu umowy o pracę pracodawca przesłał umowę do odpowiedniego departamentu Ministerstwa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, gdzie jest ona rejestrowana,
• przed upływem 3 miesięcy złożyć w biurze imigracyjnym podanie o pozwolenie na pobyt związany z pracą, przedkładając paszport lub dowód osobisty, 2 zdjęcia oraz umowę o pracę (urząd imigracyjny wydaje pozwolenie na okres 5 lat),
• osoby zainteresowane podjęciem własnej działalności gospodarczej muszą zgłosić to odpowiedniej komórce Ministerstwa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oraz zwrócić się do departamentu ubezpieczeń społecznych Ministerstwa z wnioskiem o nadanie odpowiedniego numeru ubezpieczenia społecznego. Ministerstwo udziela formalnej zgody na prowadzenie działalności w ramach samozatrudnienia na okres 5 lat (w przypadku kontynuacji działalności zgoda będzie przedłużana automatycznie).

Przepisy prawne

Cypryjski kodeks karny został znowelizowany w części dotyczącej odpowiedzialności karnej za naruszenie prawa własności nieruchomości Greków cypryjskich (sprzedaż, nabycie i korzystanie z nieruchomości bez zgody właściciela). Nowelizacja ta została uchwalona w celu zapobiegania rozdysponowaniu nieruchomościami pozostawionymi w północnej części Cypru przez wysiedlonych Greków cypryjskich bez zgody właścicieli. Sprzedaż nieruchomości osobom trzecim niejednokrotnie powoduje niemożność zwrócenia jej prawowitym właścicielom. Nieruchomości sprzedawane są przeważnie obywatelom innych państw, którzy często nie są świadomi naruszania prawa własności Greków cypryjskich ani faktu, że zgodnie ze wspomnianą nowelizacją kodeksu karnego domniemanie dobrej wiary nie chroni nabywcy przed odpowiedzialnością karną.

Przepisy celne

Zgodne z normą unijną. Dopuszczalny jest wwóz i wywóz waluty cypryjskiej lub innej bez ograniczeń, pod warunkiem zadeklarowania jej na przejściu granicznym. Do kwoty 7300 CYP wystarczy wyciąg z banku, powyżej tej sumy potrzebne jest specjalne pozwolenie tego banku. Nie ma szczególnych restrykcji celnych, które odbiegałyby od powszechnie przyjętych standardów.

Uwaga: Towary kupione na północy (po stronie tureckiej) mogą być skonfiskowane. Wartość zakupów dokonanych w północnej części wyspy nie może przekraczać 80 CYP (135 EUR), nie wolno przewozić stamtąd produktów wyprodukowanych przez firmy tureckie, maksymalnie można mieć ze sobą 1 l alkoholu i 2 paczki papierosów (40 szt.).

Meldunek

Nie ma obowiązku meldunkowego przy pobytach do 3 miesięcy (turyści). Osoby, które zamierzają na Cyprze szukać zatrudnienia i podjąć pracę, obowiązane są w ciągu 8 dni zarejestrować się w biurze imigracyjnym (immigration office).

Ubezpieczenie

Indywidualne ubezpieczenie nie jest obowiązkowe, jednakże wskazane jest wykupienie pakietu ubezpieczeniowego, szczególnie od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia (poza EKUZ).

Szczepienia, służba zdrowia

Na Cyprze nie występują zagrożenia sanitarno-epidemiologiczne, nie wymaga się szczepień ochronnych. Generalnie leczenie jest odpłatne i kosztowne. Opłata za pobyt w szpitalu państwowym wynosi od 42 CYP dziennie, a w prywatnej klinice od 50 CYP (plus koszty leczenia i minimum 10 CYP za każdą konsultację lekarską). Wizyta u lekarza specjalisty kosztuje od 12 CYP w sektorze państwowym i od 20 CYP w sektorze prywatnym. Jedynie w nagłych wypadkach udzielenie przez szpital niezbędnej pomocy jest bezpłatne. Należy jednak pamiętać, aby zawsze mieć ze sobą Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ).

Uwaga: od 1 stycznia 2006 r. EKUZ zastąpiła dotychczasowy druk E-111, umożliwiający obywatelom Unii korzystanie z opieki medycznej w innych krajach członkowskich. Aby ją otrzymać, należy zgłosić się do najbliższego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia (szczegółowe informacje nt. EKUZ zamieszczone są na stronach internetowych NFZ: www.nfz.gov.pl). Karta uprawnia tylko do korzystania z podstawowych usług medycznych, dlatego wyjeżdżającym za granicę zaleca się wykupienie dodatkowych ubezpieczeń, które w razie konieczności pokryją koszty leczenia w szerszym zakresie, jak również koszty opieki medycznej w prywatnych szpitalach i klinikach.

---

Dodatkowe ubezpieczenie jest również istotne w razie zgonu (EKUZ nie pokrywa kosztów sprowadzenia zwłok lub prochów zmarłego do Polski). Po przedstawieniu EKUZ można skorzystać ze świadczeń lekarzy pracujących w państwowych szpitalach lub ośrodkach zdrowia. Leczenie specjalistyczne i szpitalne wymaga skierowania. W nagłych przypadkach można zgłaszać się bezpośrednio do szpitali. Wizyta u lekarza lub stomatologa wiąże się ze zryczałtowaną opłatą (1,20 CYP).

Opłacie podlega także transport sanitarny na terytorium Cypru. Koszty specjalistycznego transportu medycznego do Polski w przypadku braku stosownego indywidualnego ubezpieczenia pokrywa pacjent lub jego rodzina. Do wystawienia recepty objętej refundacją uprawniony jest lekarz działający w ramach państwowej służby zdrowia (receptę należy przedstawić w państwowej aptece razem z EKUZ). Aby później otrzymać refundację kosztów leczenia poniesionych w państwowych placówkach na terytorium Cypru, należy przedłożyć oryginały rachunków i dowody zapłaty. Leczenie w prywatnych zakładach opieki zdrowotnej jest odpłatne, z wyjątkiem sytuacji, kiedy pacjent zostanie skierowany przez państwową służbę zdrowia na zabiegi, których nie może ona wykonać. Koszty leczenia prywatnego nie podlegają refundacji. W razie wątpliwości niezbędne informacje można uzyskać w Ministerstwie Zdrowia: Ministry of Health, Markou Drakou 10, 1448 Pallouriotissa Nicosia, Cyprus, tel. (00357) 22 400 115, faks (00357) 22 305 781, e-mail: ministryhealth@cytanet.com.cy.

Informacje dla kierowców

Niezbędne jest ważne prawo jazdy. Samochód może wypożyczyć osoba, która ukończyła 21 lat. Opłata za wynajęcie samochodu wraz z ubezpieczeniem zależy do klasy pojazdu i wynosi minimum 15 CYP dziennie. Ubezpieczenie samochodu nie rozciąga się na północną część Cypru (aby tam się udać, wymagane jest wykupienie nowego ubezpieczenia). Na Cyprze obowiązuje ruch lewostronny. Podczas jazdy nie wolno używać telefonów komórkowych. Ilość alkoholu we krwi kierowcy nie może przekraczać 39 miligramów. Dopuszczalna prędkość na terenie zabudowanym wynosi 50 km/godz., na drogach szybkiego ruchu 100 km/godz., na pozostałych drogach – w zależności od znaków drogowych. Mandaty: za przekroczenie prędkości – 1 CYP za każdy przekroczony kilometr; za przejechanie na czerwonym świetle – 50 CYP; za rozmowę przez telefon komórkowy w czasie jazdy – 50 CYP.

Podróżowanie po kraju

Sieć komunikacji miejskiej i międzymiastowej nie jest zbyt rozległa. W miejscowościach nadmorskich kursują autobusy, a przystanki z reguły znajdują się w pobliżu zabytków i hoteli; połączenia międzymiastowe ograniczają się do kilku autobusów dziennie, kursujących głównie między pięcioma miejscowościami: Nikozją, Larnaką, Limasol, Pafos i Ayia Napą. Lukę w komunikacji wypełniają tzw. service taxi (np. Travel Expres), czyli taksówki zbiorowe. Są one stosunkowo tanie i szybkie.

Bezpieczeństwo

Zagrożenie przestępczością pospolitą na Cyprze jest niewielkie, coraz częstsze są jednak kradzieże kieszonkowe. Mieszkańcy są przyjaźnie nastawieni do cudzoziemców, w szczególności do turystów.

Obyczaje

Nie obowiązują tu szczególne normy prawne ani zwyczajowe, których naruszenie mogłoby prowadzić do konfliktów. Należy jednak pamiętać o odpowiednim ubraniu przy zwiedzaniu świątyń – ramiona i kolana muszą być zakryte. W wielu świątyniach można wypożyczyć na czas zwiedzania spodnie lub chusty. Może się zdarzyć, że nieodpowiednio ubrana osoba nie zostanie wpuszczona.

Przydatne informacje

• Walutę można wymienić w każdym banku (czynne od poniedziałku do piątku w godzinach 8.30–12.30), w większości hoteli oraz w punktach wymiany na lotniskach i w portach (otwarte całą dobę). Przy wymianie należy okazać paszport oraz opłacić marżę w wysokości 1 proc. Sieć banków jest dobrze rozbudowana – nie ma problemów z wymianą i pobieraniem waluty z bankomatów. Należy pamiętać, że oficjalnie funt cypryjski jest poza Cyprem walutą niewymienialną;
• Na Cyprze zwyczajem jest późne spożywanie obiado-kolacji – restauracje czynne są wieczorem od godz. 20.00;
• Urzędy państwowe, w tym poczta, otwarte są tylko do godziny 12.30;
• Środa po południu to dzień wolny od pracy dla sklepów; wyjątek stanowią sklepy znajdujące się bezpośrednio przy linii brzegowej;
• Zabroniony jest wstęp na teren brytyjskich baz wojskowych oraz fotografowanie terenów i urządzeń wojskowych oznaczonych znakami zakazu;
• Telefony dyżurne: policja, pogotowie ratunkowe, straż pożarna – 112 lub 199.

Stolica: Nikozja (Lefkosia),
Waluta: Euro (EUR),
Języki urzędowe: grecki, turecki,
Inne języki: angielski.

źrodło: Ministerstwo Spraw Zagranicznych